________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं H, नियुक्ति: [१११], भाष्यं H. विभागाथा [१२३५], मूलं - गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
4
दीप अनुक्रम
सपोद्धात-181रणाः प्रत्याख्यानावरणा इति नामधेय येषां ते प्रत्याख्यानावरणनामधेयाः तेषा, नम्बप्रत्याख्याननामधेयानामुदये प्रत्या-16देशमयनयुक्तदाख्यानं नास्तीत्युक्तं, नत्रा प्रतिषिद्धत्वात्, इहापि चावरणशब्देन प्रत्याख्यानप्रतिषेध एवाभिधीयते, ततः क एषां प्रतिवि-दायाख्यात॥११७॥
दोषः, उच्यते, तत्र नञ् सर्वनिषेधवचनः, इह पुनरामर्यादायामीपदथें वेति, ईषन्मर्यादया वाऽऽवृण्वन्तीत्यावरणा- चारित्रावा |स्ततः सर्वविरतिनिषेध एवायमावरणशब्दो वर्तते, न देशविरतिनिषेधे इति महान् विशेषः, आह च-"सर्व पञ्चक्खाणं,18/१०९-१११ | वरेंति ते जं न देसमेएणं । पचक्खाणावरणा आमज्जादीसदत्थेसु ॥१॥" (वि.१२३५) देशश्च एकदेशश्च देशैकदेशी, तत्र देश:-स्थूरप्राणातिपातादिः एकदेशस्तु-तस्यैव दृश्यवनस्पतिकायाचतिपातः तयोर्देशैकदेशयोविरतिः-निवृत्तिस्तां, लभंते इति वाक्यशेषः, अत्रापि वाक्यशेषः 'चरित्तभं नउ लहंती'त्यत्र तुशब्दोपदानाल्लभ्यते, यत आह-'चरित्ते'त्यादि, 'घर 8 गतिभक्षणयोः' चरन्ति-गच्छन्त्यनिन्दितमनेनेति चरित्रं, 'खनसहलूधूवते रिति इत्रप्रत्ययः, चरित्रमेव चारित्रं, किमुकंद |भवति :-अन्यजन्मोपात्ताष्टविधकर्मसञ्चयापचयाय चरण-सर्वसावधयोगनिवृत्तिरूपं चारित्रमिति तस्य लाभश्चारित्रला-10
भस्तं न तु लभन्ते, तुशब्दात् देशैकदेशविरतिं तु लभन्ते एवेति ॥ अमुमेवार्थ सङ्गृह्य विभणिषुस्तथा चतुर्थकपायाणां | यथाख्यातचारित्रादिविघातित्वं च दिदर्शयिषुराह- .
मूलगुणाणं लंभ, न लहड मूलगुणघाइणो उदए । संजलणाणं उदए न लहइ चरणं अहक्खायं ॥ ११ ॥ इह सम्यक्त्वं महाव्रताम्यणुव्रतानि च मूलभूता गुणाः मूलगुणाः, उत्तरगुणाधारा इत्यर्थः, तेषां मूलगुणानां लाभ न लभते-न पामोति, कदेत्याह-मूलगुणान् घातयितुं शीलं येषां ते मूलगुणघातिनः तेषां मूलगुणघातिनाम्-अनन्तानुव
lan Educat
i on
~249~
