________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं H, नियुक्ति: [१०१], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [११५७], मूलं - गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
दीप अनुक्रम
H
है। यथा खरश्चन्दनभारवाही सन् भारत भागी-चन्दनकाहमारमुद्वहन तजनित्वमादिकष्टमागी, न तु चन्दनस्य
चन्दनरसक्रियमाणविलेपनादेर्भागी, एवमेव, खुशब्दोऽवधारणे, ज्ञानी चरणेन हीनः सन् ज्ञानस्व-ज्ञानपठनपरावर्तनचिन्तनादिजन्यक्केशपरम्परकस्य भागी, नतु सुदेवत्वसुमानुषत्वसिद्धिलक्षणावा: सुगतेः, उकं च-"नहि नाणं विफलं चिय किलेसफलयपि चरणरहियस्स।निष्फलपरिवहणातो चंदणमारोखरस्सेव ॥१॥" (वि०११५७) सम्पति मा भूद्विनेयस्य एकान्तेनैव ज्ञानेऽनादरः क्रियायां च तच्छून्यायां पक्षपात इति द्वयोरपि केवलयोरिष्टफलासाधकत्वमुपदर्शयति ।
हयं नाणं कियाहीणं, हया अन्नाणो किया । पासंतो पंगुलो बडो, धावमाणो य अंधओ ॥ १०१॥ अत्राक्षरार्थः प्रतीत एच, भावार्थः तदुदाहरणादवसेयः, बच्चेदम्-एगम्मि महानगरे पलीवणं संवृत्तं, तमि य अणाहा | दुवे जणा, तंजहा-पंगुलो अंघलोय,तेवनगरलोएजलणभयसमुन्भंतलोयणे पलायमाणे संते पंगुलतो गमणकिरियावियलो।
जाणंतोवि पलायणमग्गं कमागएण अगणिणा दहो, अंघोऽवि गमणकिरियाजुचो पलायणमग्गमजाणतो तुरियं जलमणाभिमुहं चेव गंतु पयहो, ततो अगणिभरियाए खाणीए पडितो, दहो य, एष दृष्टान्तः, अयमर्थोपनयः-ज्ञान्यपि क्रिया
रहितो न कांग्रेः पलायितुं समर्थः, नापीतरः समर्थों, ज्ञानविकलत्वात्, अत्र प्रयोगो-ज्ञानमेव विशिष्टफलसाधकं न भवति, सस्क्रियायोगशून्यत्वात्, नगरदाहे पलपलायनविज्ञानवत् , नापि क्रियेव विशिष्टफलप्रसाधिका सम्ज्ञानरहितवात, नगरदाह एवान्धस्य पलायनक्रियावत्, नन्वेवं समुदितयोरपिज्ञानक्रिययोनिर्वाणप्रसाधकसामानुपपत्तिः, प्रत्येकमभावान्, सिकतालवत् , आह --"पचेवमभावाओ, निवार्ण समुदियासुविन जुत्तं । नाणकिरियासु वोतुं सिक
an Education
et
For
Farm
~232~