________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
[-]
दीप
अनुक्रम [-]
उपोद्घातनिर्युक्तिः
॥ ८९ ॥
Jan Education Insp
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (निर्युक्तिः + वृत्तिः) भाग - १
अध्ययनं [-] निर्युक्तिः [७९], भाष्यं [-] वि० भा० गाथा [ ९०२ ], मूलं [-- / गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र [४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" निर्युक्तिः एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
पजवा सुते || १|| ” ( अनु-४० वि. ८९४) स्कन्धोऽपि नामादिभेदाच्चतुर्विधः, तत्र नामस्थापने गते, द्रव्य [श्रुत]स्कम्धो द्विधा-मागमतो नोआगमतश्च तत्र आगमतो ज्ञाताऽनुपयुक्तः, नोआगमतस्त्रिविधो-शशरीर भव्यशरीरतद्व्यतिरिक्तभेदात्, तत्र ज्ञशरीर भव्य शरीरे प्रतीते, तद्व्यतिरिक्तस्त्रिविधः, तद्यथा - सचित्तोऽचित्तो मिश्रब्ध, तत्र सचित्तो द्विपदादिः अचित्तो द्विप्रदेशका दिर्मिश्रः सेनादेर्देशादिः, भावस्कन्धो द्विधा-आगमतो नोआगमतश्च तत्र आगमतो ज्ञाता उपयुक्तो, नोआगमतस्त्विदमावश्यकं, नोशब्दों देशवचनः सकलश्रुतस्कन्धापेक्षया आवश्यक श्रुतस्कन्धस्य एकदेशत्वात्, सामायिकादीनां श्रुतविशेपाणां स्कन्धः श्रुतस्कन्धः आवश्यकं च तत् श्रुतस्कन्धश्च आवश्यक श्रुतस्कन्धः । आह— कस्मादिदमावश्यकं पडध्ययनात्मकम् ?, उच्यते, पडर्थाधिकारभावात्, ते चामी सामायिकादीनां यथाक्रममर्थाधिकाराः, "सावज्जजोगविरई १ उकिसण २ गुणवतो अ पडिवत्ती ३। खलियस्स निंदणा ४ वणतिगिच्छ ५ गुणधारणा ६ चैव ॥१॥” (अनु-६० वि. ९०२) अस्था विनेयजनानुग्रहायाक्षरगमनिका -प्रथमे सामायिक लक्षणेऽध्ययने प्राणातिपातादिसर्वसावद्ययोगविरतिरर्थाधिकारः, 'उक्कित्तण' इति द्वितीये चतुर्विंशतिस्तवाध्ययने प्रधानकर्म्मक्षयकारणत्वात् लब्धबोधविशुद्धिहेतुत्वात् पुनर्वोधिफलत्वाच्च सर्वसावद्ययोगवि रत्युपदेशकत्वेनोपकारिणां तीर्थकृतां गुणोत्कीर्त्तनाधिकारः, 'गुणवतो अ पडिवन्तीति गुणाः - मूलगुणोत्तरगुणरूपा व्रतपिण्डविशुद्ध्यादयस्ते विद्यन्ते यस्यासौ गुणवान् तस्य प्रतिपत्तिः बन्दनकादिका कर्त्तव्येति तृतीये वन्दनाध्ययनेऽर्थाधि| कारः, चशब्दात्पुष्टालम्बनेऽगुणवतोऽपि प्रतिपत्तिः कर्त्तव्येति द्रष्टव्यं, 'खलियरस निंदण' ति स्खलितस्य-मूलोत्तरगुणेषु प्रमादाचीर्णस्य प्रत्यागतसंवेगस्य जन्तोर्विशुद्धाध्यवसायक्तोऽकार्यमिति निन्दा प्रतिक्रमणेऽर्थाधिकारः, 'वणतिगिच्छा'
... अत्र स्कन्ध शब्दस्य निक्षेपाः वर्णयते
For Pitate & Personal Use Only
~193~
स्कन्धनिक्षेपाः
॥ ८९ ॥
www.jainslibrary.org