________________
आगम
(४०)
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-१ अध्ययनं H, नियुक्ति: [*३६], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [६१९,६२४], मूलं - गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
पाकालाड़ेि
सूत्रांक
-
MI
-
दीप अनुक्रम
६वर्द्धमाने द्रव्यं भाज्यम्, एकस्मिन्नपि द्रव्ये पर्यायविषयावधिवृद्यवृद्धिसम्भवात् , आइ च भाष्यकृत्-"भयणा य खेलकाले पोप रिवद्धतेसु दवभावसुं । दवे बहुइ भावोभावे दवं तु भयणिजं॥१"(वि.६१९)आह-ननु जघन्यमध्यमोत्कृष्टभेदभिन्यो
परवधिज्ञानसम्बन्धिनो क्षेत्रकालयोः अङ्गुलावलिकासोयभागादिरूपयोः परस्परं प्रदेशसमयसङ्ख्यया तुल्यत्वमुत हीना॥५६॥ अधिकत्वं', उच्यते, हीनाधिकत्वं, तथाहि-आवलिकाया असंख्येये भागे जघन्यावधिविषये यावन्तः समयास्तदपेक्षया भजता
अलस्यासझलेयभागे जघन्यावधिविषये एव ये नभम्प्रदेशास्ते असोयगुणाः, एवं सर्वत्राप्यवधिविषयात् कालादसाय-1 गणत्वमवधिविषयस्य क्षेत्रस्यावगन्तव्य, उकंच-"सबमसंखेजगुणं कालाओ खित्तमोहिविसयंमि । अवरोप्परसंबद्धं समयपएसप्पमाणेणं ॥१॥” (वि.६२४) अथ क्षेत्रस्येत्यं कालादसोयगुणता कधमवसीयते ?, उच्यते, सूत्रप्रामाण्यात् । तदेव सूत्रमुपदर्शयति
सुहुमो य होइ कालो तत्तो मुटुमपरयं हवा खेत्तं । बंगुलसेहीमित्ते, भोस्सप्पिणिओ असंखेजा ॥३६॥ 'सूक्ष्मा' लक्ष्णश्च भवति कालः, चशब्दो वाक्यभेदक्रमोपदर्शनार्थः, यथा सूक्ष्मस्तावत्कालो भवति, यस्मादुत्पलपशतभेदे प्रतिपत्रमसमेवाः समवाः प्रतिपद्यन्ते, ततः सूक्ष्मः कालः, तस्मादपि कालात् सूक्ष्मतरं क्षेत्रं भवति, यस्माद? लश्रेणिमात्रे क्षेत्रे-प्रमाणालैकमात्रे श्रेणिरूपे नमःखण्डे प्रतिप्रदेशं समयगणनया असोया अवसापिण्यस्वीकृत गिराख्वाताः, इदमुक्कं भवति-प्रमाणाजुलैकमात्रे एकैकप्रदेशश्रेणिरूपे नमःखण्डे यावन्तोऽसोवास्क्यसपिणीषु समयाखावत्पमाणा (प्रदेशा) वन्ते, ततः सर्वत्रापि कालादसोयगुणं क्षेत्र, क्षेत्रादपि चानन्तगुणं द्रव्यं, द्रव्यादपि चावधिविषयः।
»krts-IN
%
%
4
॥५६॥
For Pay
& Personal
wsanelitary.com
.....अत्र नियुक्ति: ३७ एव वर्तते किन्तु मूल संपादने गाथा ||३६|| इति मुद्रितं
~127~
