________________
आगम
(४०)
“आवश्यक"- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्ति:) भाग-१ अध्ययनं H. नियुक्ति: [३२-३५], भाष्यं H, वि०भा०गाथा [६११-६१४], मूलं [- /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] “आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
दीप अनुक्रम
वाणानं च जाणाइ४, (वि.६११) आवलिकावासासोवमार्ग पश्चन् क्षेत्रतोऽङ्गुलामकोयं भावं पश्यति, एवं सर्वपि क्षेत्रकालयोः परस्परं योजना कव्या,क्षेत्रकालदर्शनं चोपचारेण द्रष्टव्यं, न साक्षात्, न खलु क्षेत्रं काळं वा साक्षादवधिज्ञानी पश्यति,तयोरमूर्तत्वाद्, रूपिद्रव्यविषयश्चावधिः, तत एतदुक्तं भवति एतावति क्षेत्रे काले च यानि द्रव्याणि तेषां व्याणां ये पर्यायास्तान् पश्यतीति, उकंच-"वत्येव व जे दवा, तेसि चिय जे हवंति पजाया । इस खेत्ते कालंमि य जोएजा दवपबाए ॥१॥" (वि.६१२)एवं च सर्वत्रापि भावनीयं, क्रिया च गाथाचतुष्टये स्वयमेव योजनीया, तथा बोरगुलावलिकयोः सवेयौ भाग पश्यति, अङ्गुठत्व सोयं भागं पश्यन् आवलिकाया अपि सोयमेव भागं पश्यतीत्यर्थः, तथा अङ्गुलं-अङ्गुमात्रं क्षेत्रं पश्यन् आवलिकान्तः-किञ्चिदूनामावलिकां पश्यति, आवलिकां चेत् कालतः पश्यति क्षेत्रतोऽङ्गुलपृथक्त्वं-परिपूर्णाकुलवृक्क्त्व परिमाण क्षेत्रं पश्यति, उक्तं च-"संखेचंगुलभागे आवलियाएवि मुणइ तइभागं। अमुलमिह पेच्छतो आवलियतो मुणइकालं ॥शापावलियं मुणमाणो संपुण्यं खेत्तमंगुलपुत्त"मिति (वि.६१३, ६१४)पृथक्त्वं द्विप्रभृतिरा नवभ्यः, तथा हस्ते हस्तमात्रे क्षेत्रे ज्ञायमाने कालतो मुहान्तः पश्वति, अन्तर्महप्रमाणं कालं पश्यतीत्यर्थः,तथा कालतो दिवसान्तः | विधान दिवस पश्यन् वेत्रतो मब्यूर्व-गव्यूतविषयो द्रष्टव्यः, तथा योजन-योजकमात्रं पश्यन् कालतो दिवसपृथक्त्वमात्र कालं पश्यतीत्यर्थः, तथा पक्षान्तः किञ्चिदूनपक्षं पश्यन् क्षेवतः पंचविंशतियोजनानि पश्यति, "भरहमी” त्यादि, भरतेसकठभरतप्रमाणे क्षेत्रेऽवधी कालतोद्धमास म्का, भरतप्रमाणं क्षेत्रं पश्यन् कालतोऽतीतमनागवं चा मास-पश्यतीति सावाये एवं जम्बूद्वीपविषयेऽवधौ साधिको मास कालतो विषयत्वेन बोद्धव्यः, तथा मनुष्यलोके मनुष्यलोकप्रमाणक्षे
ना.प.
ForFive Persanamory
~1244
