________________
आगम
(४०)
“आवश्यक"- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-१ अध्ययनं H, नियुक्ति: [२९], भाष्यं H, विभा गाथा , मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
जाने
प्रत
सूत्रांक
॥५१॥
व -
दीप अनुक्रम
किंवा दर्शनं को वा विभङ्गा, परस्परतश्चामीपामल्पबहुत्वं च चिन्तनीयमिति ज्ञानदर्शनविभारत्रयमवसातव्यं ११, क्षेत्रादीनि तथा 'देस'त्ति कस्य देशविषयः सर्वविषयो वाऽवधिर्भवतीति वकव्यं १२, तथा 'खेत्तति सम्बद्धासम्बद्धसोयासझोया- द्वाराणि न्तरालक्षेत्रद्वारेण क्षेत्रविषयोऽवधिर्वक्तव्यः १३, 'गतिरिति चेत्यत्र इतिशब्दो गणसंसूचको द्रष्टव्यः, 'इत्यादिबहुवच- निक्षेपार नानि गणस्य संसूचकानि भवन्तीति वचनात् , ततो 'गइ इंदिए य काएं' इत्यादिद्वारकलापोऽवघेर्द्रष्टव्यः इत्युकं वेदितव्यं ||२७-२९
१४, तथा ऋद्धिप्राप्तानुयोगश्च वक्तव्यः, अनुयोग-अन्वाख्यानं, एवं अनेन प्रकारेण एता-अनन्तरोकाः 'प्रतिपत्तय ६ प्रतिपदनं प्रतिपत्तिः परिच्छित्तिरित्यर्थः अवधेः प्रकृतय एव प्रतिपत्तिहेतुत्वात् प्रतिपत्तय इत्युच्यते, अथवा प्रतिपद्यते
यथावदवगम्यते अवधिराभिः प्रकृतिभिरिति प्रतिपत्तयः, 'लाभादिभ्य' इति करणे तिप्रत्ययः॥ साम्प्रतमनन्तरद्वारगाथाद्वयव्याचिख्यासया इदमाह
"नामंठपणादविए खेत्ते काले भचे य भावे य । एसो खलु ओहिस्सा निक्खेवो होह सत्तविहो ॥ २९॥" । यस्ख जीवस्थाजीवस्य वाऽवधिरिति नाम क्रियते स नाम्ना नाममात्रेणावधिर्नामावधिः, यथा लोके मर्यादा अवधिरिति, स्थापनावधिरक्षादि: अवधिरेप इति न्यस्यमाना, अथवा अवधेरेव यदभिधानमवधिरिति तनामावधिर्नाम च तदवधिश्च नामावधिरिति व्युत्पत्चे, स्थापनावषिर्यः खलु अवधेरालम्बनय द्रव्यस्य क्षेत्रस्य यदिवा स्वामिनः आकारविशेषः, सहि विषयविषयिणोरभेदोपचारादवने सम्बन्धी, आकारश्च स्थापना, स्थापनाऽऽकारविशेष' इति वचनात्, उक्कं च-"अहवा नामं तस्सेव जमभिहाणं सपजतस्सेव । ठवणाऽऽगारविसेसो तहक्खेत्तसामीणं ॥२॥"(वि.५८३)अथ द्रव्यावधिरित्युच्यते
IKH॥५१॥
Jan F
ilm
~117~
