________________
૬૩
અર્થ : એ રીતે જીવ અને બંધ તેમના નિશ્ચિત સ્વલક્ષણોથી છેદાય છે, ત્યાં બંધને છેદવો અર્થાત્ છોડવો અને શુદ્ધ આત્માને ગ્રહણ કરવો.
અપરાધ જે કરતો નથી, નિઃશંક લોક વિષે ફરે, “બંધાઉં હું એવી કદી ચિંતા ન થાય તેહને, ૩૦૨ ત્યમ આત્મા અપરાધી હું બંધાઉં એમ સશંક છે,
ને નિરપરાધી જીવ નહિ બંધાઉં' એમ નિઃશંક છે. ૩૦૩ અર્થ : જે પુરુષ અપરાધ કરતા ડરતો નથી, તે લોકમાં નિઃશંક ફરે છે, કારણ કે તેને બંધાવાની ચિંતા કદી ઉપજતી નથી. એવી રીતે અપરાધી આત્મા હું અપરાધી છું તેથી હું બંધાઈશ' એમ શંક્તિ હોય છે, અને જો નિરપરાધી (આત્મા) હોય તો હું નહિ બંધાઉ એમ નિઃશંક હોય છે.
સર્વ વિશુદ્ધ જ્ઞાનસ્વરૂપ જ્યમ નેત્ર, તેમજ, જ્ઞાન નથી કારકનથી વેદક અરે! જાણે જ કર્મોદય, નિર્જરા, બંધ તેમ જ મોક્ષને. ૩૨૦ અર્થ : જેમ નેત્ર (દશ્ય પદાર્થોને કરતું-ભોગવતું નથી, દેખે જ છે), તેમ જ્ઞાન અકારક તથા અવેદક છે અને બંધ, મોક્ષ, કર્મોદય તથા નિર્જરાને જાણે જ છે.
વ્યવહારમૂઢ અતત્ત્વવિદ્દ, પરદ્રવ્યને “મારું” કહે, ‘પરમાણુમાત્ર ને મારું જ્ઞાની જાગતાં નિશ્ચય વડે. ૩૨૫ અર્થ : જેમણે પદાર્થનું સ્વરૂપ જાણ્યું નથી એવા પુરુષો વ્યવહારના વચનોને ગ્રહીને ‘પદ્રવ્ય મારું છે', એમ કહે છે પરંતુ જ્ઞાનીઓ નિશ્ચય વડે જાણે છે કે કોઈ પરમાણુમાત્ર પણ મારું નથી.”
