________________
૨૭૨
રાજહૃદય ભાગ-૧૪ મુમુક્ષુ - વૈરાગ્ય અને ઉપશમ તો હોવા જોઈએ.
પૂજ્ય ભાઈશ્રી :- પ્રારંભસે હી વહી હોતા હૈ. યહાં સે હી કામ ચાલુ હોતા હૈ. યે તો હોવે નહીં ઔર તત્ત્વજ્ઞાનકા અભ્યાસ કર લેવે. બુદ્ધિ હૈ ઈસલિયે બુદ્ધિકા પ્રયોગ હો જાવે. બુદ્ધિક શક્તિકા પ્રયોગ ચલ જાવે. ઇસલિયે કોઈ કામ નહીં હો સકતા. હોનેવાલા હૈ હી નહીં, કતય નહીં હોગા. મેં તો સિદ્ધાંતિક બાત હૈ. ઇસલિયે આધાર શબ્દ લિયા હૈ, યે તો પહલે ચાલ હોતા હૈ ફિર ભી ઉસકે આધારસે વિચાર ચલતા હૈ ઐસા કહતે હૈ. ઇસકે આધારસે વિચાર નહીં ચલે ઔર વૈસે સીધા વિચાર ચલે તો યે વિચાર કોઈ સફલતા લાનેવાલા નહીં હૈ
ઐસા જાનકર ઉસકા નિરંતર લક્ષ્ય રખકર ઐસા જાનકર ઔર ઉસકા લક્ષ્ય રહના ચાહિયે. લક્ષ્યકા મતલબ યહ હૈ કિ યહ સ્મૃતિ, વિસ્મૃતિકા વિષય નહીં હૈ. કી વિસ્મૃત ભી હો જાયે. ફિર હમ સ્મરણ કરે તબ પતા ચલે કી અરે! હમને તો ઐસા સૂના થા ઔર ઐસા હો ગયા. ઐસા નહીં. લક્ષ્ય તો નિરંતર રહતા હૈ. યહ લક્ષ્ય હી એક ન્યાયસે પરિણતિ હૈ. યહ લક્ષ્ય હૈ વહ એક ન્યાયસે જ્ઞાનકી પરિણતિ હૈ. યે ઈતને તીવરસકો ઉત્પન્ન હી નહીં કરને દેતી.
જેસે એક ચૌકીદાર કો બિઠા દિયા કિ તુમકો ઇસ દરવાજે પર બેઠના હૈ. દેખિયે યહાં કોઈ કત્તા ન આ જાવે, કોઈ દૂસરે પશુ ગાય, બકરે વગેરે ઘરમેં નહીં ચલે આયે. વહ બેઠા હૈ તો ભી વો આનેવાલે નહીં હૈ. વહાં સે જો ચલેંગે વહ દેખ લેંગે કિ ચોકીદાર બૈઠા હૈ, વહ અંદર પ્રવેશ હી નહીં કરેગા.
ઐસે લક્ષ્ય એક ચોકીદાર હો જાતા હૈ. જ્ઞાન હૈ વહ પરિણામ પર ચૌકીદાર હૈ. તો ઇતને તીવ્ર કષાયકો ઉઠને હી નહીં દેતા, પ્રવેશ હી નહીં કરને દેતા. સહજ હી મંદરસસે પ્રવૃત્તિ હોનેકી એક પરિસ્થિતિ ખડી હો જાતી હૈ. પૈદા હો જાતી હૈ. ઇસીકો મુમુક્ષતા કહતે હૈ. ઐસા લક્ષ્ય રહના ચાહિયે. યહ બાત સાથમેં હૈ.
ઐસા જાનકર... ઐસા સમજકર ઉસકા નિરંતર લક્ષ્ય...” રહે ઐસી કોઈ સ્થિતિ પૈદા હો જાવે. ઔર વૈસી પરિણતિ કરના યોગ્ય હૈ” દેખિયે ! પરિણતિ’ શબ્દકા યહાં પ્રયોગ કિયા હૈ. ઐસી પરિણતિ કરના યોગ્ય હૈ.