________________
૨૭૦.
રાજહૃદય ભાગ-૧૨ આવી. “તત્ત્વવિચારકા ઉદ્યમ કરતા હૈ...” પુરુષાર્થ કરતા હૈ. ઔર ઐસે હી ઉદ્યમ કરતે-કરતે કેવલ નિજ આત્મા કે વિષયમેં હી યહ હું_ઐસી અહમ્-બુદ્ધિ હો તભી સમ્યફષ્ટિ હોતા હૈ.” વહબાતલી હૈ. ઉમંગ કે પરિણામ હૈન દર્શનમોહકો ગાલતે હૈ, દર્શનમોહક ગાલતે હૈં દર્શનમોહકો કમજોર કર દેતે હૈં, શિથિલ કર દેતે હૈં.
અંતરમેં સ્વરૂપસન્મુખ હોને કા અભ્યાસ કરતે-કરતે મિથ્યાત્વરસ એકદમ ઘટ જાતા હૈ...” યાનિ એકદમ કમજોર હો જાતા હૈ. “તથા ઇસ પ્રકાર અભ્યાસ કરતે-કરતે સ્વરૂપસન્મુખ હોનેપર મિથ્યાત્વ કા અભાવ હો જાતા હૈ” તબ સમ્યગ્દર્શન હોતા હૈ. ધૂ ઉદ્યમ કરેવ પ્રતિપક્ષી કર્મ કા રસ નટલે-ઐસા નહીં હો સકતા હૈ જબ સમ્યકત્વ હુઆ, તબ મિથ્યાત્વ કર્મ કા અભાવ હો જાતા હૈ ઐસા નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સંબંધ...” પરિણામ ઔર કર્મ કે પરમાણુ મેં હોતે હૈં “ફિર ભી કોઈ કિસીકા કુછ નહીં કરતા.' પરમાણુ આત્મભાવ કો કુછ નહીં કરતા, આત્મા કા ભાવ પરમાણુ કા કુછ નહીં કરતા. વહ તો ભિન્ન હી ભિન્ન હૈ. “અંતરમેં સ્વરૂપસન્મુખ હોને કા ઉદ્યમ કરના હી. યાનિ પુરુષાર્થ હી-સ્વરૂપસન્મુખતા કા પુરુષાર્થ હી સમ્યકત્વ કામૂલકારણ ” સમ્યકત્વ કામૂલ કારણ તો પુરુષાર્થ હૈ. પરમાગમસાર-૯૦૧).
જો જીવ તત્ત્વવિચાર કરકે, તત્ત્વ કા તો વિચાર કરે લેકિન યથાર્થ નિર્ણય કા–ભાવભાસન કા ઉદ્યમ ન કર, “વહ જીવ સમ્યકત્વકા અધિકારી નહીં હૈ” પરમાગમસાર–૯૦૨). સમ્યક્ત્વ કા પાત્ર બનને કે લિયે તો ભાવભાસન હોના ચાહિયે. અકેલે વિચારવિચાર કરકેવિચારમેંરુક જાયે, ઐસા ચલે નહીં.
મુમુક્ષુ ભાવભાસન કે લિયે સન્દુરુષ ચાહિયે?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી:- હાં, સત્પષ ચાહિયે. પહલે સત્પરુષ કી પહચાન હોતી હૈ, ફિર સ્વરૂપ કી પહચાન હોતી હૈ, વહ સત્સંગ આ ગયાકિ નહીં?
મુમુક્ષુ -સત્સંગ Routine ના હો ઇસકે લિયે.
પૂજ્ય ભાઈશ્રી -એકમાત્ર નિજહિત યા દોષ ટાલને કે દૃષ્ટિકોણ સે, નિજ હિત કે દૃષ્ટિકોણ સે યા દોષ ટાલને કે દૃષ્ટિકોણ સે સત્સંગ અપેક્ષિત હૈ યા અનિવાર્ય હૈયા ઉપાસનીય હૈ. ઉલ્લાસિત પરિણામ સે નિયમિત ઉપાસનીય હૈ. વૈરાગ્યપૂર્વક યાનિ મંદ રસપૂર્વક ઔદયિક પ્રવૃત્તિ સાથ હોની ચાહિયે. ઔદયિક પ્રવૃત્તિ કૈસે હોની ચાહિયે જો સત્સંગ કો ઉપાસતા હૈ ઉસકી ઉદય કી પ્રવૃત્તિ મંદ રસવાલી હોની જરૂરી હૈ. ઉસકો કહતે હૈ મુમુક્ષુ કી ભૂમિકા કા વૈરાગ્ય. સરલતા, દોષ પ્રતિ નિષ્પક્ષપાતતા, નિષ્પક્ષતા. નિર્પેક્ષ હોકર દોષ કા નિવેદન કરે. દોષ કો છિપાકર દોષ કા નિવેદન નહીં કરે. ઔર