________________
૨૫૬
રાજહૃદય ભાગ-૧૨ જીવ માને અપના જીવ અપને સહજ સ્વરૂપ કો ભૂલ ગયા હૈ કિ મેં કૈસા આત્મા હૂં વહી ઉસે પતા નહીં હૈ, વહી ઉસે ખબર નહીં હૈ. સંગકી નિવૃત્તિસે...” માને ઉસ પ્રકાર કે પરિણામ, સંગવાલે પરિણામ કી નિવૃત્તિ સે. ઉસકો સંગ કી નિવૃત્તિ કહી. મેં સંગવાલા હું, સંયોગવાલા હું ઉસ પરિણામ કી નિવૃત્તિ કો સંગ કી નિવૃત્તિ બોલને મેં આતી હૈ.
ક્યોંકિ જગત મેં છહ દ્રવ્ય કા સંયોગ અનાદિઅનંત રહનેવાલા હૈ. જહાં જીવદ્રવ્ય હૈ વહાં દૂસરે પાંચ દ્રવ્યહૈ. તો કિસી દ્રવ્ય કો હટાના વહબાત તો હૈ હી નહીં. લેકિન યોગ કો હટાટૅ.ઉપયોગ કોહટાયે ઉસે કહતે હૈંયોગકો છોડદિયા.
સંગકી નિવૃત્તિસે સહજસ્વરૂપકા અપરોક્ષ ભાન પ્રગટ હોતા હૈ” અપરોક્ષ માને પ્રત્યક્ષ. સંગ કી નિવૃત્તિ હોને સે યાની સંગ કે ઉપર કા અપના અધિકાર છોડ દેને સે. અધિકાર જમાયા હૈ. યહ શરીર મેરા હૈ, યહ મકાન મેરા હૈ, વહ પરિવાર મેરા હૈ, ઈસપર મેરા અધિકાર હૈ. અધિકાર જમાતે હૈંયા નહીં જમાતે ? એકાધિકાર. અધિકાર મેં ભી એકાધિકાર. યહ પરિવાર મેરા હૈ, યહ સંપત્તિ મેરી હૈ. ઉસકી નિવૃત્તિ સે અપના જો સહજ સ્વરૂપ હૈ ઇસકા પ્રત્યક્ષ ભાન પ્રગટહોતા હૈ, ભાન હોતા હૈ નહીં પ્રગટભાન હોતા હૈ. કોઈ અપ્રગટ અવસ્થા નહીં હૈ, ભાન હોના વહપ્રગટ અવસ્થા હૈ.
મુમુક્ષુ-પ્રત્યક્ષ ભાન હોતા હૈ.
પૂજ્ય ભાઈશ્રી:-પ્રત્યક્ષ ભાન હોતા હૈ. બીચ મેં કોઈ ઇન્દ્રિય કી ભી અપેક્ષા નહીં હૈ, કોઈ દૂસરે સાધનકી અપેક્ષા નહીં હૈ જૈસે હમ યહાં પઢતે હૈલેકિન Light offહો જાયે તો પઢનહીંપાયેંગે. અક્ષરદિખેગા નહીં તો પઢને મેં પ્રકાશ કી અપેક્ષા હૈ. ક્યોંકિ સૂર્યાસ્ત હો ગયા. લેકિન આત્મા કા દર્શન કરને કે લિયે કોઈ પ્રકાશ કી અપેક્ષા નહીં હૈ. દિન મેં આત્મા દિખે ઔર રાત્રિ કો આત્મા કા દર્શન નહીં હો, ઐસા હો સકતા હૈ ક્યા? સતત ભાન રહતા હૈ. ભાન રહતા હૈ તો સતત રહતા હૈ, દિન-રાત. “સુખધામ અનંત સુસંત ચહી દિન રાત રહેતધ્યાન મહીં દિન-રાત ઉસકા ધ્યાન રહતા હૈ.
મુમુક્ષુ -અપરોક્ષ ભાન પ્રગટ હોતા હૈ વહ કૌન-સે Stage કો બતાતા હૈ?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી - ચતુર્થ ગુણસ્થાન. પ્રથમ ચતુર્થ ગુણસ્થાન મેં પ્રત્યક્ષ સાક્ષાત્કાર, સહજાત્મસ્વરૂપ કા પ્રત્યક્ષ સક્ષાત્કાર હોતા હૈ.
મુમુક્ષુ -મુમુક્ષુકી ભૂમિકા મેંપ્રગટહોને કાપ્રયાસ કરતા હૈ?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી - મુમુક્ષુ કી ભૂમિકા વહ પ્રયાસ કી ભૂમિકા હૈ. ભાન કરને કી, ભાન મેં આને કી પ્રયાસ કી ભૂમિકા હૈ. ઉસકો મુમુક્ષુ દશા કહતે હૈ. ઔર ઉસ મુમુક્ષુ દશા મેં ધ્યેય હોતા હૈમોક્ષ કા. ધ્યેય હોતા હૈમોક્ષ કા. ઉસે મુમુક્ષતા કહતે હૈં