________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
૫૯
હું કોણ?
- ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
૦
૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
શણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ થતા શાની જગતના અનેકાંત સ્વરૂપને સહજરૂપે જાણે છે, માને છે. જ્ઞાનીને આત્મા સાથે એવી એકત્વબુદ્ધિ સ્થાપિત થઈ હોય છે કે તેઓ જ્યારે વિચાર કરે ત્યારે ખબર પડે છે કે તેઓ દેહધારી છે જ્યારે બીજી બાજુ અજ્ઞાનીની કરૂણ દશા એવી હોય છે કે તેને વિચાર કરતા પણ એ વાતનો અહેસાસ થતો નથી કે પોતે દેહથી ભિન્ન આત્મા છે.
એક સમય માટે પણ પ્રતીતિ વિચલિત ન થવી જોઈએ કે હું આત્મા છું અને શરીરાદિ સમસ્ત પર પદાર્થોથી સર્વથા ભિન્ન છું. આજ સુધી લોકોએ મને ઓળખ્યો જ નથી, જે લોકો મારા વખાણ કરી રહ્યા છે તેમની દ્વિષ્ટિ મારા સંયોગો તથા પર્યાય તરફ જ છે, તેથી તે વખાણ મારા નથી એમ માનીને તે સમયે તે વખાણથી પોષાતા કર્તુત્વભાવને દૂર કરવો જોઈએ. એ જ રીતે જે લોકો પણ મારી નિંદા કરી રહ્યા છે તેમની દ્રષ્ટિ મારા સંયોગો તથા પર્યાય તરફ જ છે, તેથી તે નિંદા મારી નથી એમ માનીને તે સમયે નિંદાથી પોષાતા કર્તુત્વભાવને પણ દૂર કરવો જોઈએ.
મારા અસલી સ્વરૂપને કોઇ અજ્ઞાની જાણતો જ નથી. તેથી તે મને ભલે કોઈપણ રૂપે જાણતો હોય, તેનો ખેદ કરવો યોગ્ય નથી. તેના જ્ઞાન અને શ્રદ્ધાનથી હું તદ્રુપ થઈ જતો નથી. એટલું જરૂર થશે કે તેનું જ્ઞાન તથા શ્રદ્ધાન મિથ્યા નામ પામશે. તેના મિથ્યાદર્શન અને મિથ્યાજ્ઞાન પણ મારા શેય માત્ર છે. જ્ઞાની અને સત્ય સ્વરૂપે જાણે છે, માને છે. શાનીની દ્રષ્ટિમાં હું આત્મા છું, પરમાત્મા છું, તે જ મારા માટે ગૌરવ અનુભવવા યોગ્ય છે.
