________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
નથી, પરંતુ શાનાકાર શાન નિરંતર અવિરતધારા પ્રવાહથી અખંડ પરિણમતું હોવાથી શાનાકાર શાન જ અખંડ આનંદનું કારણ છે.
જેમ શાક ખાતા જે ખારાપણાનો અનુભવ થાય છે, તે શાકનો નથી પણ મીઠાનો છે. તેમણેયને જાણતા જે જ્ઞાનનો અનુભવ થાય છે, તે જ્ઞાન શેયનું નથી પણ આત્માનું છે. જેમ એકલું મીઠું ખાવામાં આવતું નથી, તેને કોઈને કોઈ શાક સાથે જ ખાવામાં આવે છે. તેમ એકલું જ્ઞાન અનુભવમાં આવતું નથી, જ્ઞાન પ્રતિસમય કોઈ-કોઈને જોયને જાણતા જ અનુભવ આવે છે. તેથી કહ્યું છે કે જેમ દાણા-દાણા પર તેને ખાવાવાળાનું નામ લખાયેલું છે, તેમ જોય-શેય પર સમયે-સમયે જાણનારા જ્ઞાનનું નામ લખાયેલું છે.
જેમ કોઈ કોથળામાં મીઠું ભરેલ હોય અને થોડા સમય બાદ તેમાંથી મીઠુ બહાર કાઢવામાં આવે, ત્યારબાદ તે કોથળાને અંદરથી ચાટતા ખારાપણાનો અનુભવ થાય છે. તે ખારાપણું પણ કોથળાનું નથી, પણ મીઠાનું જ છે. તેમ કોઈ પણ કાળે શાન શેયનું થતું નથી, જ્ઞાનરૂપ જ રહે છે. જેમાં મીઠું શાક મળેલું હોવા છતાં તેનો ખારાપણાનો સ્વભાવ શાકમાં મળતો નથી, તેમ યોને જાણતું હોવા છતાં જ્ઞાનનો વેદનરૂપ સ્વભાવ જોયોમાં મળતો નથી, મળી શકતો નથી. જેમ શાક અનેક રંગના હોય છે (આજકાલ તો શીમલા મરચા વાદળી, પીળા, લાલ, લીલા વગેરે રંગના પણ હોય છે.) પણ મીઠું તો એક ઉજ્વળ સફેદ જ હોય છે, તેમ જોયો વિવિધ પ્રકારના હોય છે, પણ શાન તો માત્ર શુદ્ધ એકરૂપ જ હોય છે.
