________________
રામપાળ દરવાજાના પ્રસંગ પછી શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈએ મનથી નિશ્ચય કરી લીધું હતું કે બધા જ દરવાજાઓને કલાત્મક અને ભવ્ય કરવા, પરંતુ ધનવ્યયની ચિંતામાંથી ટ્રસ્ટને મૂક્ત રાખવું અને બધા દરવાજા માટેના ખર્ચની જવાબદારી પિતે જ ઉપાડી લેવી. અને તે રીતે તેઓશ્રીએ પિતાના આપ્ત જનોના સ્મરણાર્થે તીર્થની મહત્તાને વધારનાર આ ચાર સિંહદ્વારને અંજલિ રૂપે ભગવાનશ્રી ઋષભદેવના ચરણોમાં સમર્પિત કર્યા. 9
દરવાજાઓની સાથે સાથે સગાળ પળ અને વાઘણ પિળની આગળ પાછળના એક એટલા વ્યવસ્થિત, વિશાળ અને રવચ્છ બનાવી દેવામાં આવ્યા છે કે દશ વર્ષ પહેલાં આવી ગયેલ કઈ યાત્રી અત્યારે ફરી શત્રુંજયની યાત્રાએ આવી ચડે તે તેને શત્રુંજયની સ્વર્ગીય ભવ્યતામાં અનેકગણો વધારે થઈ ગયા. અનુભવ થયા વિના રહે નહિ.
ઉપરોક્ત ચાર દરવાજાઓ પૈકીને વાઘણપોળે દરવાજે વિ. સં. ૧૨૮૮ માં રાણુ વીરધવલના મંત્રીઓ વતુપાલ અને તેજપાળે ન બનાવ્યું હતું. દરવાજાના આગળના ભાગની દીવાલમાં વસ્તુપાલ અને તેજપાળની પ્રતિમાઓ યાત્રાએ પધારતા શ્રીસંઘને પ્રણામ કરતી અને દરવાજાના પાછળના ભાગમાં તેમના ભાઈ લુણગ અને માલદેવની મૂર્તિઓ હાથમાં કળશ લઈને ઋષભદેવ ભગવાનની પૂજા માટે તૈયાર થયા હોય તે રીતની બનાવરાવી હતી તે પ્રશસ્તીલેખ વાઘણપોળ દરવાજાના હાલના જીર્ણોદ્ધાર વખતે મળી આવ્યું છે. પરંતુ દરવાજાનો મોટો ભાગ મુરલીમ શાસનકાળમાં તોડી પાડેલ હોય તેવું માલૂમ પડયું હતું અને એક પણ મૂર્તિ મળી આવી નથી. મૂળ દરવાજે બે સ્તંભે વચ્ચે ૧૦ ફૂટ પહોળો હતો પરંતુ તેને તોડી પાડ્યા પછી તેને અંદરથી ચણી લઈને ૫–૯” પહેળે કરી લેવામાં આવ્યું હતું. આ દરવાજાને હાલ વાઘણપોળ કહેવામાં આવે છે, પરંતુ વસ્તુપાળ
