________________
૬૬
સમ્યજ્ઞાનદીપિકા
પણ અગ્નિ સળગાવી દે છે તથા ચામડાં-મળાદિક નાંખવામાં આવે તો તેને પણ અગ્નિ સળગાવી દે છે, તે જ પ્રમાણે સમ્યજ્ઞાનાગ્નિમાં આ શુભાશુભ પાપ-પુણ્યાદિ સળગી જાય છે અર્થાત્ રહેતાં નથી.
જેમ એક જાતિનો, એક લક્ષણનો, એક સ્વરૂપનો, એક તેજવાળો, એક ગુણાદિ સહિત રત્નનો ઢગલો દૂરથી એકરૂપ જ દેખાય છે, પરંતુ તે પ્રત્યેક રત્ન ભિન્ન ભિન્ન છે. જેમ અગ્નિના અંગારાનો ઢગલો દૂરથી એક સરખો દેખાય છે પણ તે અંગારા ભિન્ન ભિન્ન છે. તે જ પ્રમાણે જીવરાશિ ભિન્ન ભિન્ન છે પણ એ સર્વનાં ગુણ, લક્ષણ, જાતિ, નામાદિક એક છે.
જેમ દહીંનું મંથન કરીને તેમાંથી માખણ કાઢ્યા બાદ પાછું તે માખણને પેલા છાશ-મઠામાં નાખી દઈએ તોપણ તે માખણ પેલા છાશ-મઠામાં મળી જઈને એકરૂપ થવાનું નથી; તે જ પ્રમાણે ગુરુ સંસારસાગરમાંથી જીવને કાઢી, પાછો એ જ સંસારસાગરમાં નાખી દે તોપણ તે જીવ સંસારસાગરની સાથે અગ્નિ-ઉષ્ણતાવતું મળી જઈ એકરૂપ થવાનો નથી.
જેમ કોઈની પાસે સર્પવિષનિવારક જડીબુટ્ટી કે મંત્ર છે તો તે સર્પથી ડરતો નથી, તેમ કોઈની પાસે સ્વસ્વરૂપ સમ્યજ્ઞાનમયી તન્મયતા છે તો તે સંસારરૂપી સર્પથી ડરતો નથી.
જેમ કુંભારનું ચક્ર દંડાદિકના પ્રસંગથી ફરે છે અને દંડાદિકનો પ્રસંગ ભિન્ન થયા પછી પણ તે ચક્ર થોડા વખત સુધી ફરતું રહે છે; તે જ પ્રમાણે કોઈ જીવનાં ચાર ઘાતિકર્મો ભિન્ન થયા પછી પણ તે પૂર્વપ્રયોગવશ કંઈક - કિંચિત્ કાળ સુધી સંસારમાં ઘૂમે છે.
જેમ છાણના સૂકા છાણાને એક કણિકામાત્ર પણ જો
