________________
૩૬
સભ્યજ્ઞાનદીપિકા
જીવને સૂર્ય - અંધકાર જેવો અંતરભેદ પરસ્પર સ્વભાવથી જ આ ભેદવિજ્ઞાન જેના અંતઃકરણમાં ગુરુઉપદેશથી આકાશવત્ અચલ ટકે છે તે
છે
(અડિલ્લ છંદ)
હૂં,
કહે વિચક્ષણ પુરુષ સદા મૈં એક અપને રસમેં ભર્યો આપની ટેક હું; મોહ કરમ મમ નાહિં નાહિં ભ્રમકૂપ હૈ, શુદ્ધ ચેતના સિંધુ હમારો રૂપ
હૈ.
જેમ સૂર્યમાં પ્રકાશગુણ છે તેમ હે
સજ્જન! હે પ્રેમી! તારામાં જ્ઞાનગુણ છે. તું નિશ્ચય સમજ કે તું જ્ઞાન છે, અને આ મોહાદિક અજ્ઞાન છે. ભાવાર્થ જ્ઞાન અને અજ્ઞાનને સૂર્ય-પ્રકાશવત્ એક જ માને છે, સમજે છે, કહે છે, તે મિથ્યાદષ્ટિને બ્રહ્મજ્ઞાનનો ઉપદેશ આપવો વ્યર્થ છે.
પ્રશ્ન મોહ કોને કહે છે?
ઉત્તર નદીના તટ ઉપર કોઈ પુરુષ વહેતા પાણી પ્રત્યે એકાગ્ર મન કરી દેખતાં દેખતાં એમ સમજવા લાગ્યો કે ‘હું પણ વહ્યો જાઉં છું', તેનું નામ મોહ છે. તથા દશ પુરુષોએ પરસ્પર ગણતરી કરીને નદી પાર ઊતરવાની ઇચ્છા કરી, તેમાં એક પુરુષ ગણતરી કરીને કહે છે કે ‘આપણે ઘેરથી દશ આવ્યા હતા અને નવ જ રહી ગયા'! પોતાને દશમો સમજતો નથી, માનતો નથી, કહેતો નથી, તેનું જ નામ મોહ છે. અર્થાત્ પુદ્ગલાદિને અને સમ્યજ્ઞાનમયી પોતાને જે એક જ સમજે છે, તે જ મોહ છે.
ઇતિ મોહનીય કર્મ વિવરણ સમાપ્ત.
-
-
* * *
-
