________________
૪
સમ્યજ્ઞાનદીપિકા વળી, સાંભળ! જેમ સૂર્ય અને પ્રકાશ એકમથી છે તેમ પૂર્વોક્ત દ્વારને અને તું તને (પોતાને) એકમથી સમજીશ, માનીશ તો તું આપઘાતી, મહાપાપી, મિથ્યાષ્ટિ થઈશ. કોઈ દ્વારને જ જે પોતાનો સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવ સમજશે, માનશે, તે આપઘાતી, મહાપાપી, મિશ્રાદષ્ટિ હશે. જેમ એક મોટા વિશાળ નગરનાં અનેક સુંદર દ્વારો છે. ત્યાં ઇચ્છા અનુસાર કોઈ પણ કાર વડે શહેરમાં પ્રવેશ કરો, પ્રવેશ કરવાવાળો તો નગરમાં પહોંચી જશે. વિચાર કરજો! એ શહેરની અંદર મહેલ, મંદિર, મકાન છે તેને સહસ લક્ષ આદિ દ્વાર છે. તથા એ શહેરમાં પ્રવેશ કરવાવાળાના શરીરમાં પણ દશ દ્વાર તો પ્રસિદ્ધ જ છે. એટલું વિશેષ કે પ્રત્યેક રોમે પણ એકેક છિદ્ર છે. માટે શહેરમાં પ્રવેશ કરવાવાળાના શરીરમાં જ લક્ષ - કોટિ આદિ દ્વાર છે. અતઃ પૂર્વોક્ત વિચાર દ્વારા અનાદિ અનંત સંસાર - અપાર સંસાર દ્વારા પોતાની પોતામાં પોતામય સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવસ્તુને તથા પૂર્વોક્ત દ્વારને અગ્નિઉષ્ણતાવતું, સૂર્ય-પ્રકાશવતું એક ન સમજો, ન માનો. જેમ ‘રાજકાર' એમ કહેતાં આવો ભાવ ભાસ્યમાન થાય છે કે જે દ્વારની અંદર થઈને રાજા આવે છે, જાય છે તે પરંતુ એમ ન સમજવું કે “રાજા છે તે જ કાર છે તથા દ્વાર છે તે જ રાજા છે.” કેવળ કથનમાત્ર રાજદ્વાર છે અર્થાત્ દ્વાર છે તે દ્વાર જ છે અને રાજા છે તે રાજા જ છે. એ જ પ્રમાણે સર્વ દ્વાર - દ્વાર પ્રત્યે સમજવું કે જેનું છે, તે જ કાર છે. કારણ કે સૂર્યને દેખવાથી સૂર્યની જાણ થાય છે, તે જ પ્રમાણે જેને દેખવાથી જેની (તેની) જ જાણ થાય છે. આ બધી અણહોવા જેવી યુક્તિ સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવસ્તુની પ્રાપ્તિની પ્રાપ્તિ માટે અમે કરી છે. બીજી પણ સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવતુસૂચક
