________________
નમ: સિદ્ધેશ્ય: ભેદજ્ઞાન વિવરણ
(ચોપાઈ) પ્રથમ હી ભેદજ્ઞાન જો ભાવે,સો હી શિવસુંદરી પદ પાવે; તાતેં ભેદજ્ઞાન મેં ભાઉં, પરમાતમ પદ નિશ્ચય પાઉં. ક્ષુલ્લક ધર્મદાસ અબ બોલે, દેશવચનિકામેં નિત ખોલે; વાંચો પઢો ભાવ મન લાઇ, તાતેં મિલે મોક્ષ ઠકુરાઈ.
(દોહરો) ભેદજ્ઞાન હી જ્ઞાન હૈ, બાકી બૂરો અજ્ઞાન, ધર્મદાસ સાચું લખે, ભમરાજ તું માન.
નિશ્ચયથી એક દ્રવ્યનું બીજું દ્રવ્ય કાંઈ સંબંધી નથી, કારણ કે બન્ને દ્રવ્ય ભિન્ન ભિન્ન પ્રદેશરૂપ છે માટે એ બન્નેમાં એક સત્તાની અપ્રાપ્તિ છે. દ્રવ્ય દ્રવ્યની સત્તા ન્યારી ન્યારી છે. વળી, તેમની એક સત્તા નથી તેથી અન્ય દ્રવ્યને અન્ય દ્રવ્યની સાથે આધાર-આધેય સંબંધ પણ નથી; માટે (પ્રત્યેક) દ્રવ્યને પોતાના સ્વરૂપમાં જ પ્રતિષ્ઠારૂપ આધારઆધેય સંબંધ બિરાજે છે. તેથી જ્ઞાન - આધેય - (છે), તે તો જાણપણારૂપ પોતાના સ્વરૂપ - આધાર - માં જ પ્રતિષ્ઠિત છે, કારણ કે જે જાણવાપણું છે તે જ્ઞાનથી અભિન્નભાવ છે, ભિન્નપ્રદેશરૂપ નથી. તેથી જાણનક્રિયારૂપ જ્ઞાન છે તે જ્ઞાનમાં જ છે. એ જ રીતે જે ક્રોધાદિક છે તે ક્રોધાદિક્રિયારૂપ જે ક્રોધપણું - પોતાનું સ્વરૂપ, તેમાં જ પ્રતિષ્ઠિત છે, કારણ કે ક્રોધાદિપણારૂપ ક્રિયા ક્રોધાદિકથી અપૃથભૂત છે, અભિનપ્રદેશ(રૂપ) છે, માટે ક્રોધાદિક છે તે
