________________
૧૦૬
સમ્યજ્ઞાનદીપિકા વચનગમ્ય નથી. જે લોકાલોકને તથા લોકાલોકમાં પોતપોતાના ગુણ-પર્યાયસહિત અનાદિથી અચળ જેટલાં દ્રવ્યો છે તેને જેવાં છે તેવાં એક જ સમયમાં સહજ જ નિરાબાધપૂર્વક જાણે છે, દેખે છે તે જ સર્વજ્ઞદેવ છે. એવા સર્વદેવથી (એવા નિજ મૂળસ્વભાવથી) તન્મયરૂપ થઈને તેના જ (પોતાના) સ્વસ્વાનુભવજ્ઞાનમાં જે લીન છે તે સંદેહ, શંકા ઉપજાવતા નથી.
જેમ ચંદનવૃક્ષને ઝેરી-વિષમય સર્પ લપેટાયેલો રહે છે તોપણ ચંદન પોતાના સુગંધ અને શીતલપણારૂપ ગુણસ્વભાવને છોડીને ઝેરી-વિષમય-વિષવ થતું નથી. એ જ પ્રમાણે સ્વસમ્યગ્દષ્ટિને ચારિત્રદોષથી શુભાશુભકર્મ લાગી રહ્યાં છે (તોપણ) તેનાથી તે તન્મય થતા નથી. .
જેમ સૂર્યની અંદર સૂર્યથી અંધકાર તન્મયરૂપ નથી, તે જ પ્રમાણે સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સૂર્યની અંદર અજ્ઞાન તન્મયરૂપ નથી.
જેમ જે નગરમાં અજ્ઞાની રાજા છે, તેના ઉપર તો કેવલ જ્ઞાની રાજા હોઈ શકે છે, પરંતુ જ્યાં કેવલ જ્ઞાની જ રાજા છે તેના ઉપર કોઈ પણ અધિષ્ઠાતા સંભવતો નથી; એ જ પ્રમાણે સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી રૈલોક્યનાથ પરમાત્માની ઉપર - તેનાથી અધિક કોઈ છે નહીં, કોઈ થશે નહીં કે કોઈ થયો નથી.
જ્યાં ભમ થાય છે ત્યાં જ ભમ નથી. જેમ સરળ માર્ગમાં સંધ્યાકાળે રસ્સીને પડેલી જોઈને કોઈ શંકાવાન થયો કે “હાય! સર્પ છે ત્યારે કોઈ ગુરુએ કહ્યું કે હે વત્સ! ભય ન કર. આ તો રસ્સી છે, સર્પ નથી. | તન, મન, ધન, વચનથી તથા તન, મન, ધન,
