________________
ભાંતિખંડન દષ્ટાંત એ બન્ને રાજા તો પોતપોતાના સ્વાસ્થાનમાં નિમગ્ન છે; એ જ પ્રમાણે જ્ઞાન-અજ્ઞાન અને પોતપોતાના સ્વસ્થાનમાં-પોતપોતાના સ્વભાવમાં-પોતપોતાના સ્વભાવથી જ નિમગ્ન છે. ' જેમ કોઈ કહે- ‘રાજા આ ગામને લૂંટે છે, બાળે છે, આ ગામને બાળી મૂકહ્યું, આ ગામને બચાવ્યું અને આ ગામની રક્ષા કરી, પરંતુ વિચારપૂર્વક જુઓ તો તે લૂંટવું, મારવું, બચાવવું અને સળગાવવું આદિ જેટલાં કાર્ય છે તેને લશ્કરના સિપાઇ, જમાદાર, ફોજદાર આદિ કરે છે પણ રાજા કરતો નથી; તે જ પ્રમાણે સ્વસમ્યક કેવલજ્ઞાન રાજા છે તે કિંચિત્ પણ શુભાશુભ ક્રિયા-કર્મ કરતો નથી.
જેમ સુવર્ણના સુવર્ણમય કડાં, કુંડલાદિક ભાવ સુવર્ણમય જ થાય છે તથા લોખંડના લોખંડમય જ થાય છે; તે જ પ્રમાણે સ્વસ્વરૂપ સમ્યજ્ઞાનનાં ક્રિયા-કર્માદિ ભાવ સમ્યજ્ઞાનમય જ થાય છે તથા અજ્ઞાનનાં ક્રિયા-કર્માદિ ભાવ અજ્ઞાનમય જ થાય છે.
જેમ માતંગ-ચંડાલના અને ઉત્તમ બાહ્મણના ક્રિયા-કર્મ ભાવ એક નથી પરંતુ ભિન્ન ભિન્ન છે; તે જ પ્રમાણે જ્ઞાન અને અજ્ઞાનના ક્રિયા-કર્મ ભાવ એક નથી અર્થાત્ ભિન્ન ભિન્ન છે.
જેમ કોઈ પુરુષે કરેલો આહાર ઉદરાગ્નિના પ્રસાદથી માંસ, રુધિર, મજ્જા, મળ અને મૂત્રાદિરૂપ થાય છે(પરિણમી જાય છે); એ જ પ્રમાણે જેને ગુરુવચનોપદેશ દ્વારા
અંતઃકરણમાં સાક્ષાત્ સમ્યજ્ઞાનાગ્નિ પ્રજ્વલિત થયો હોય તેને | સર્વ કર્મો સ્વયં પોતપોતાની પરિણતિમાં પરિણમી જાય છે.
જેમ વૈદ્યની સમીપ વિષનાશક દવા છે તો તે વૈદ્ય મરણ થવા યોગ્ય વિષનું ભક્ષણ કરવા છતાં પણ મરતો નથી; એ જ પ્રમાણે સ્વસમ્યગ્દષ્ટિ પૂર્વકર્મપ્રયોગથી વિષયભોગ
