________________ જે કોઈ આત્મજોગ બને તે આ મનુષ્યપણાનું મૂલ્ય કોઈ રીતે ન થઈ શકે તેવું છે. પ્રાયે મનુષ્યદેહ વિના આત્મજોગ બનતો નથી એમ જાણી, અત્યંત નિશ્ચય કરી, આ જ દેહમાં આત્મગ ઉત્પન્ન કરે ઘટે. આત્મત્વને (આત્મજ્ઞાનાદિ અિધર્યને) પામવાને વેગ, જે કોઈ પણ રીતે આ માનવભવમાં પ્રાપ્ત થઈ જાય તે આ ભવનું મૂલ્ય અપરિમિત છે. મતલબ કે મહાપુણ્યયોગે પ્રાપ્ત થયેલા આ માનવજીવનને સફળ કરવા માટે, કઈ પણ ઉપાય, સાધક જીવે વારંવાર પુરુષાર્થ કરીને સત્સંગ, સદ્દવિચાર અને સદાચારને સેવવા જોઈએ. તેને પરિણામે આ જીવને અનાદિના અવિદ્યાના સંસ્કારોને રકાસ થઈ કમશઃ નિર્મળ આત્મજ્ઞાનને ધારણ કરવાની પાત્રતા પ્રગટે. આવો પાત્ર જીવ તત્ત્વવિચારની શ્રેણીએ ચઢીને અંતરસંશાધન કરે ત્યારે તેનામાં આત્મજ્ઞાન આવિર્ભાવ પામે. આ મનુષ્યભવ તે આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે સુવર્ણ અવસર છે કારણ કે જે બહિરંગ-અંતરંગ સામગ્રીની તેને માટે આવશ્યકતા છે તે સર્વની મનુષ્યભવમાં જેટલી સુપ્રાપ્તિ છે તેટલી અન્ય ભવમાં સામાન્યપણે નથી. જોકે સિદ્ધાંતમાં, ચારે ગતિઓને વિષે તેની ઉત્પત્તિ સંભવિત ગણી છે તે પણ વિવેકી પુરુષ અવશ્ય એ નિર્ણય કરે છે કે વર્તમાનમાં પ્રાપ્ત આ સોનેરી તકનો લાભ લઈ લે એ જ મારે માટે ઈષ્ટ છે. આનાથી પણ આગળ જઈ શ્રીગુરુ કહે છે કે હે ભવ્ય છે ! વર્તમાનમાં પ્રાપ્ત મનુષ્યભવ, આર્યક્ષેત્ર, સર્વજ્ઞની વાણું અને સત્સંગને યોગ અતિ અતિ દુર્લભ છે એમ જાણીને તમે પ્રતિજ્ઞા કરે કે જ્યાં સુધી આત્મજ્ઞાન નહિ પ્રગટે ત્યાં સુધી કષાયની ઉપશાંતતા, અંતરને વૈરાગ્ય, સશાસ્ત્રનો અભ્યાસ, મધ્યસ્થતા, મિત્રી-ગુણપ્રદના ભાવે, સરળતા, વિનય અને આત્મભાનપૂર્વકની દેવ-ગુરુ-ધર્મની ઉત્કૃષ્ટ ભક્તિ સહિત તત્વનુસંધાનને પુરુષાર્થ અમે છોડીશું નહિ. આ કાર્યને અમે અગ્રીમતાને બે રણે સ્વીકારીશું અને તે પૂર્ણ કરીને જ જપીશું. શ્રીગુરુ કહે છે : હરિગીત) રે ! આત્મ તારે આત્મ તારે ! શીધ્ર તેને ઓળખો સર્વાત્મમાં સમદષ્ટિ ઘો આ વચનને હૃદયે લખો.૧ (હરી ગીત) 1 યહ રાગ આગ દહૈ સદા તાતેં સમામૃત પીજિયે, ' ચિર ભજે વિષય-કષાય અબ તે ત્યાગ નિજ પદ બેઈયે, કહ ર પરપદમેં ન તેરે પદ યહૈ, કયે દુખ સહે, અબ “દીલ”! હેઉ સુખી સ્વપદ રચી દાવ મત ચૂકે યહે. 2 1. મોક્ષમાળા, પાઠ-૬૭. 2. છાહઢાળા, 6/15. અધ્યાત્મને પંથે