Page Text
________________ જેથી વિચારવાન જીવને તો અવશ્ય કર્તવ્ય છે કે, જેમ બને તેમાં પરભાવના પરિચિત કાર્યથી દૂર રહેવું, નિવૃત્ત થવું. ઘણું કરીને વિચારવાન જીવને તો એ જ બુદ્ધિ રહે છે, વિવેકી મુમુક્ષુ તે જાણે જ છે કે મારે તે નિરંતર આગળ વધવા માટે પિતાના પરિણામે વાં-તપાસવાં અને પ્રતિબંધક દ્રવ્યક્ષેત્ર-કાળ-ભાવને બુદ્ધિપૂર્વક અને દઢતાથી અપરિચય કરવો. જેઓને ગૃહસ્થાશ્રમનો યોગ હોય તેઓએ આજનપૂર્વક ઘરકામમાંથી, વ્યાપાર કાર્યમાંથી, વાતોમાંથી, ખાવા-પીવાના કાર્યોમાંથી, ઊંઘમાંથી છાપા-સામાયિક વાંચવામાંથી તથા નાહવા-દેવા-દાઢી-વાળ વગેરે શરીરસંસ્કારના કાર્યોમાંથી થોડો ડે સમય બચાવીને તે સમયને આદરપૂર્વક સત્સંગ-સ્વાધ્યાય-ભક્તિ-તત્ત્વચિંતનાદિ ધર્મ અનુષ્ઠાનમાં લગાવવો જોઈએ. જે કાર્યો ભાઈ-બહેન, દીકરા-દીકરીઓ, પત્ની, સેવક કે અન્ય સ્વજને કરી શકે તે કામ તેમને સોંપી દઈને તેટલી ઉપાધિને સંક્ષેપવી. આ પ્રમાણે આત્મજાગૃતિ સહિત વર્તવાનો અભિપ્રાય અને પુરુષાર્થ જે કરે છે તેવા સાધકને પણ કોઈ કોઈ વાર ગાનુયોગે અને કથંચિત્ અવશપણે ઉપાધિના પ્રસંગ આવી પડે છે. આવા અનિરછનીય પ્રસંગોમાં વર્તવું પડે ત્યારે સ્વરૂપમાં સ્થિર રહેવું વિકટ છે એમ નિર્ધાર કરી, અંતરમાં તે નિવૃત્તિની ભાવના જ રાખવી અને જે કામ કરવું પડે તે ઉપલક રીતે કરવું પણ તન્મય થઈને કરવું નહીં એવો શ્રીગુરુઓને ઉપદેશ છે. કહ્યું છે કે - આત્મજ્ઞાન સિવાયનું બીજું કોઈ કામ લાંબા સમય સુધી પિતાના ચિત્તમાં ધારી રાખવું નહીં, જો કદી પ્રજનવશ કરવું પડે તે શરીરવાણીથી કરવું પણ તત્પર (તન્મય, એકાકાર) થઈને કરવું નહિ.' પ્રમાદના અવકાશયોગે જ્ઞાનીને પણ અંશે વ્યાહ થવા સંભવ જે સંસારથી કહ્યો છે, તે સંસારમાં સાધારણ જીવે રહીને, તેને વ્યવસાય લૌકિકભાવે કરીને, આત્મડિત ઈચ્છવું એ નહિ બનવા જેવું જ કાર્ય છે; કેમકે લૌકિકભાવ આડે આત્માને નિવૃત્તિ જ્યાં નથી આવતી, ત્યાં હિતવિચારણા બીજી રીતે થવી સંભવતી નથી. એકની નિવૃત્તિ તે બીજાનું પરિણામ થવું સંભવે છે. / 1. आत्मज्ञानात् पर कार्य न बुद्धौ धारयेत् चिरम् કુર્યાત અર્ધવરાત્િ ક્રિવિત્ વાWયાખ્યામ્ તત્પરઃ || –શ્રી સમાધિશતક, 50, 2. શ્રીમદ્ રાજચન્દ્ર, પત્રાંક પ૨૮. અધ્યાત્મને પંથે
| SR No. | 007117 |
| Book Title | Adhyatmane Panthe |
| Original Sutra Author | Shrimad Rajchandra |
| Author | Mukund Soneji |
| Publisher | Satshrut Seva Sadhna Kendra |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 6 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |