________________ મુંબઈ, ભાદરવા સુદ 10, રવિ 1950 પત્રાંક પર આ આત્મભાવ છે અને આ અન્ય ભાવ છે, મોક્ષપ્રાપ્તિનું મૂળ અને મુખ્ય કારણ એવું જે આત્મજ્ઞાન, તેની જે સાધકને પ્રાપ્તિ થઈ જાય છે તેનું જીવનદર્શન કરાવવાના હેતુથી શ્રીગુરુ અહીં પ્રથમ અધ્યાત્મપદ્ધતિથી અને પછી સિદ્ધાંત પદ્ધતિથી વ્યાખ્યાન કરે છે. આ બન્ને પ્રકારની કથનપદ્ધતિનું અવિરુદ્ધપણું, ઉત્તમ સાધકને, ક્રમે કરીને સદ્દગુરૂગમે વિશેષ કરીને સમજાય છે. ધીરજ સહિત અને સાપેક્ષ દષ્ટિથી વક્તાનો આશય સમજતાં મહાન તત્વબોધ અને અપૂર્વ અમલાભ થાય છે એમ સુજ્ઞ પુરુષોએ શ્રદ્ધવું. અહી પ્રથમ જ આત્મભાવ અને અનાત્મભાવનું સ્વરૂપ સમજાવે છે. મૂળદષ્ટિએ જોતાં, આત્માને જેવો શુદ્ધ સ્વભાવ છે તે સ્વભાવને અનુરૂપ જે ભાવ ઉપજે તેને આત્મભાવ જાણવો. આત્માના મૂળ સ્વભાવથી જુદા પ્રકારનો એટલે કે તેનાથી વિપરીત સ્વભાવવાળે જે ભાવ ઊપજે તેને અન્ય ભાવ જાણવો. આમ, સામાન્યપણે વિચારતાં, ભાવ-(શુદ્ધપાગ) તે આત્મભાવ છે અને અશુદ્ધભાવ (અશુભ અને શુભ ભાવો, માઠી અને રૂડી વિચારધારા) તે અન્ય ભાવ છે. અહીં સાધકને પ્રજનભૂત હોવાથી, તે ત્રણ પ્રકારના ઉપગને વિશેષ વિચાર કરીએ છીએ? / અશુભ ઉપગ : જેને ઉપયોગ વિષય-કષાયમાં મગ્ન છે, કુથતિ (કુશાસ્ત્ર), કુવિચાર અને કુસંગતિમાં લાગેલે છે તથા ઉન્માગમાં લાગેલ છે તે અશુભ ઉપગ છે.' શુભ ઉપગ દાન, પૂજા, વ્રત, શીલ આદિરૂપ તથા ચિત્તપ્રસન્નતારૂપ પરિણામ શુભ ઉપગ છે એમ સૂત્રને અભિપ્રાય છે. Vશુદ્ધ ઉપયોગઃ ઈટ-અનિષ્ટ બુદ્ધિના અભાવથી જ્ઞાનમય આત્મામાં જ ઉપયોગ લાગે તેને શુદ્ધપગ કહીએ છીએ. તે જ નિશ્ચય ચારિત્ર છે.૩/ 1. પ્રવચનસાર, 158. 2. પંચાસ્તિકાય, તાત્પર્યવૃત્તિ, 131, 3. મેક્ષપાહુડ, 72, પં, જયચંદજી કૃત વચનિકા. અધ્યાત્મને પંથે
