Page Text
________________ એવું બોધબીજ આત્માને વિષે પરિમિત થવાથી અન્યભાવને વિષે સહેજે ઉદાસીનતા ઉત્પન્ન થાય છે, [વિશેષ નોંધઃ અશુભ અને શુભ ઉપગને અહીં અન્ય ભાવ અથવા રાગભાવ જાણ અને શુદ્ધ ઉપગને આત્મભાવ જાણ. આમ સામાન્ય કથન જાણવું. આત્માના જ્ઞાન અને દર્શનગુણની અવસ્થાને ઉપયોગ શબ્દથી ઓળખવામાં આવે છે અને સમસ્ત આત્માની અવસ્થાને ભાવ શબ્દથી ઓળખવામાં આવે છે. ભાવમાં ઉપયોગ સમાઈ જતું નથી. ગુણસ્થાન-આરહણમાં પ્રથમ ત્રણ ગુણસ્થાનેમાં ઘટતે ઘટતે અશુભેપગ, ચેથાથી છઠ્ઠા ગુણસ્થાનમાં વધતે વધતે પગ અને સાતમાથી બારમા ગુણસ્થાને સુધી વધતે વધતે શુદ્ધપગ હોય છે, એમ સામાન્યપણે જાણવું. સાધકદશામાં શુભભાવ - શુદ્ધભાવની કેવી મિશ્રધારા હોય છે તે સૂક્ષ્મ છે અને વિશેષપણે ગુરુગમ દ્વારા સમધ્યયનીય છે. વિશેષ અભ્યાસીએ જૈનેન્દ્રસિદ્ધાંત કેશમાં પૃષ્ઠ 458 અને 459 ઉપર ધવલા, પંચાધ્યાયી, પ્રવચનસાર, ભાવપાહુડ અને દ્રવ્યસંગ્રહ ટીકાનાં અવતરણે લીધાં છે તેને વિવેકપૂર્વક વિચાર કરો] જે કઈ સાધકના અંતરમાં, ઉપરોક્ત ત્રણ પ્રકારના ભાવેનું યથાર્થ પરિજ્ઞાન (અનુભવ સહિતની સમજણ) થાય છે, તે સાધકને વિષે બેધબીજ (કેવળજ્ઞાનરૂપી બંધનું બીજ) ઉત્પન્ન થયું છે એમ જાણવું. આત્મસાક્ષાત્કાર, આત્મજ્ઞાન, સમકિત, નિશ્ચયસમ્યફવ, પરમાર્થ પ્રતીતિ, આંશિક આત્માનુભૂતિ, ભેદજ્ઞાન, સ્વામે પલિબ્ધ, દિવ્યદષ્ટિ, આત્મબોધ, શુદ્ધાત્મપ્રકાશ, સ્વપદપ્રાપ્તિ વગેરે અનેક શબ્દો વડે આ દશાનું જ સૂચન થતું હોવાથી આ બધા શબ્દ પરમાર્થથી કાર્યવાચક જાણવા. જે સાધકને આવું શુદ્ધ સ્વરૂપનું જ્ઞાન પ્રગટે તેને પછી તે સ્વભાવથી વિપરીત સ્વભાવવાળા ભાવની રુચિ થતી નથી, તેવા ભાવ ચિત્તમાં રાખવા ગમતા નથી અને તેવા ભાવોમાં તન્મયપણું ખરેખર થઈ જતું નથી. જેવી રીતે ખાનદાન કુટુંબની દીકરી પિતાના પિયરમાં આવી હોય અને પિતાના ઘરનું કામકાજ કરતી હોય તે પણ તેના અંતરમાં એ વાત પાકી જ રહે છે કે આ ઘર મારું નથી. મારું ઘર તે મારું સાસરુ જ છે; તેવી રીતે આત્મજ્ઞાનીને જ્યારે અન્ય ભાવોમાં વર્તવાનું અને ત્યારે તેની પણ આવી દશા થાય છે. તેને અન્યભાવની અંતરંગ રુચિ થતી નથી. તે ભાવને તે ખરેખર રૂડા માનતો નથી અને તેવાં કાર્યો અવશપણે કરવા પડે તે પણ તે જ્ઞાની કર્તાપણાની બુદ્ધિ ધારણ કરીને તે કાર્યોમાં તન્મય થઈ જતું નથી. આવા પુરુષની દશાનું વર્ણન શાસ્ત્રોમાં નીચે પ્રમાણે કર્યું છે ? 3. જુઓ દ્રવ્યસંગ્રહ, પ૬; શ્રી બ્રહ્મદેવ સરિકૃત ટીકા. અધ્યાત્મને પંથે
| SR No. | 007117 |
| Book Title | Adhyatmane Panthe |
| Original Sutra Author | Shrimad Rajchandra |
| Author | Mukund Soneji |
| Publisher | Satshrut Seva Sadhna Kendra |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 6 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |