Page Text
________________ મહાત્મામાં જેને દઢ નિશ્ચય થાય છે, તેને મહાસક્તિ મટી પદાર્થને નિર્ણય હોય છે, તેથી વ્યાકુળતા મટે છે. (1) તે સત્પરુષ પ્રત્યે તેને આત્યંતિક અને પારમાર્થિક ભક્તિ પ્રગટ થાય છે. (2) અન્ય સર્વ મહાત્માઓની પણ તેને ઓળખાણ થઈ જાય છે, કારણ કે સર્વ મહાત્માઓની જાત (સમ્યપણાની અપેક્ષાએ) એક છે. (3) મહાત્માની ઓળખાણ થતાં આત્મા અનાત્માની એટલે કે જીવ-અછવાદિ પ્રજનભૂત તની પણ સાચી શ્રદ્ધા અને નિર્ણય તેને થઈ જાય છે. આ પ્રમાણે જે મુમુક્ષુને તને યથાર્થ નિર્ણય થવાથી આત્મજ્ઞાન પ્રગટયું તેને આત્મજ્ઞાનના ફળસ્વરૂપે નિરાકુળતા ઊપજે છે. હવે શું થશે ? સુખ આવશે કે દુઃખ? સફળતા મળશે કે નિષ્ફળતા? માન થશે કે અપમાન ? ઊંધું થશે કે ચતું ? રેગ આવશે તો ? મારી સેવા કોણ કરશે? કદાચ મૃત્યુ થઈ જશે? ગરીબાઈ આવી પડશે ?- આ અને આવા અનેક પ્રકારના વિકલ્પની જાળનું જોર હવે તેના અંતરમાં રહેતું નથી, કારણ કે પ્રજનભૂત સર્વ તત્ત્વનો નિર્ણય થયે હેવાથી, પાપ-પુણ્યને અને મોક્ષતવને પણ તેને નિશ્ચય થઈ ગયો છે. આના ફળસ્વરૂપે ચિંતામગ્નતા, આકુળવ્યાકુળતા, ભય (sense of insecurity) શેકાદિને પરાભવ થઈ એક શીતળ-શાંતઉદાસીન યથાયોગ્ય–સહજદશા તેના જીવનમાં પ્રગટે છે. કહ્યું છે કે– " ગઈ વસ્તુ શાચે નહીં, આગમ વછા નહિ, વર્તમાન વતે સદા, સે જ્ઞાની જગમાં હિં, રાઈમાત્ર ઘટવધ નહીં દેખ્યાં કેવળ જ્ઞાન; યહ નિશ્ચય કર જાનકે, ત્યજીએ પરથમ * * ધ્યાન.૧ આકુળવ્યાકુળતાનો અભાવ થવાથી જે નિઃશંકતા ઊપજે છે તે આ પ્રકારે કે જગતના પદાર્થોમાં તે જેમ બનવાનું હોય તેમ બને, મારે તે મારા આત્મહિતમાં જ પ્રયત્ન કરો એગ્ય છે. રાગાંશો વિદ્યમાન હોવાથી બીજું જે કાંઈ કાર્ય થાય તેમાં તે હું નિમિત્ત માત્ર છું. અણુમાત્ર પણ જગતને પદાર્થ મારે નથી એ મારો નિશ્ચય છે. આ નિર્ણય થયે છે જેને તે જ્ઞાની મહાજ્ઞાની થાય છે અને બહાાંતર સર્વ બંધનથી મુક્ત થઈ શાશ્વત, સ્વાધીન અને અતીન્દ્રિય આનંદને તે પ્રાપ્ત કરે છે. * પરથમ ધ્યાન આર્તધ્યાન ખોટું ધ્યાન, ખોટી ચિંતા. 1, લાલા રણજિતસિંહ કૃત બૃહદ્ આચના/૨૧, 19. અધ્યાત્મને પંથે
| SR No. | 007117 |
| Book Title | Adhyatmane Panthe |
| Original Sutra Author | Shrimad Rajchandra |
| Author | Mukund Soneji |
| Publisher | Satshrut Seva Sadhna Kendra |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 6 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |