Page Text
________________ સપુષમાં જ પરમેશ્વર-બુદ્ધિ અને જ્ઞાનીઓએ પરમ ધર્મ કહ્યો છે; અને એ બુદ્ધિ પરમ દૈન્યત્વ સૂચવે છે. શરીરનું પુલકિત થવું, દેહભાન કથંચિત વિસ્મૃત થઈ ભાવાવેશમાં નૃત્ય આદિ શુભ અનુષ્ઠાનમાં પ્રવર્તવું વગેરે ઊપજે છે જે સાધકને ઉલ્લાસ ઉપજાવે છે. આવાં અનેકવિધ સાત્વિક આનંદનાં સ્પંદનેને જે તાવિક માની લેવામાં આવે તે સાધક આ વિશિષ્ટ શુભભાવની ભૂમિકામાં અટકી જાય છે અને સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગથી (શુદ્ધભાવથી) વંચિત રહી જાય છે. બીજા પ્રકારનો આનંદ, જે મુમુક્ષુ દશામાં સહજપણે સંયેગવશાત્ આવી બને છે તે પવિત્રતા-મિશ્રિત પુણ્યોદયને છે. મુમુક્ષુએ સંપાદિત કરેલાં જ્ઞાન-ભક્તિ સદાચરણ આદિથી પ્રભાવિત થયેલે સામાન્ય ભક્તસમાજ, તે મુમુક્ષુની વિધવિધ સેવાશુશ્રષા કરવા લાગી જાય છે. સુંદર સ્વાદિષ્ટ ભેજન, કીંમતી-વ, નયનરમ્ય આવાસ, શારીરિક સેવા, નમસ્કાર-આદર-પ્રણામ-સત્કાર વગેરે બાહ્ય સુખાકારીનાં સાધને તે મુમુક્ષુની તહેનાતમાં હાજર કરી દે છે. વળી મુમુક્ષુને પિતાથી વિશેષ ગુણવાન અને જ્ઞાનવાન કેઈ બીજું આજુબાજુમાં દેખાતું ન હોવાથી તેને પણ પિતામાં મહત્તાને આભાસ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. આમ વિશિષ્ટ પુણ્યના ઉદયથી સંપ્રાપ્ત થયેલી સામગ્રીના ગ્રહણમાં રોકાઈ જવાથી તેની વૃત્તિ પુણ્ય-પાપના ફળરહિત એવા નિજસ્વરૂપની સાધનામાં કાં તે પ્રવૃત્ત જ થતી નથી અથવા એટલી મંદપણે પ્રવૃત્ત થાય છે કે જેથી છેડા વખતમાં તે નિષ્ક્રિય થઈ સ્વયં સમાપ્તિને પામે છે. આવા બનેમાંથી કઈ પણ પ્રકારમાં રોકાઈ ગઈ છે જીવનચર્યા જેની, તે મુમુક્ષુ, તથારૂપ યોગ્યતાને ન પહોંચવાને લીધે, સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગ પ્રાપ્તિથી વંચિત રહી જાય છે. આ પ્રમાણે, “માર્ગ પ્રાપ્તિને રોકનાર પ્રથમ કારણનું વ્યાખ્યાન પૂરું થયું. ભોક્ષમાર્ગ પ્રાપ્તિને રોકનારું દ્વિતીય કારણ જે પરમ વિનયની ઓછાઈ, તે હવે જણાવે છે. જગતના સર્વ અજ્ઞાની માં જોકે અંહત્વ-મમત્વને માટે દોષ દેવામાં આવે છે, તે પણ મનુષ્યના અવતારમાં અને વળી આ કળિયુગના મનુષ્યમાં તે અભિમાન, સ્વાભિમાન અહંકાર [ કે સ્વમાન !-self-respect ! ] ના બહાના હેઠળ આદિ અનેક નામથી ઓળખાતા માનના અંશે દષ્ટિગોચર થાય છે. વર્તમાન પર્યાયમાં (એટલે કે દેહમાં) અને વર્તમાન સંયોગોમાં પિતાપણાની બ્રાંતિ ઊપજી છે તેવા મનુષ્યોમાં અનેક પ્રકારનાં મિથ્યાભિમાન હોય છે. હું શેઠ છું, શાહુકાર છું, મોટો હિસાબનીસ છું, પ્રધાન છું, લાગવગવાળો છું, સંઘપતિ છું, રાજ્યસત્તાવાળો છું, ઈજનેર છું, નાગર બ્રાહ્મણ, સિસોદિયે રજપૂત કે દશા શ્રીમાળી અધ્યાત્મને પંથે
| SR No. | 007117 |
| Book Title | Adhyatmane Panthe |
| Original Sutra Author | Shrimad Rajchandra |
| Author | Mukund Soneji |
| Publisher | Satshrut Seva Sadhna Kendra |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 6 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |