________________ અને તેથી દોષના પ્રકાર પણ અનંત ભાસે છે; પણ સર્વથી મોટો દોષ એ છે કે જેથી તીવ્ર મુમુક્ષતા’ ઉત્પન્ન ન જ હોય, અજ્ઞાની ના અતિ અતિ વિસ્તારવાળા દેનું વર્ણન કેણ કરી શકે ? જેમ /અનંત પ્રકારનાં કર્મો છે તેમ તે તે કર્મોને વશ પડેલા જગતના જીવના દેશે પણ અનંત છે,તે સર્વ તે સવ પરમાત્માના જ્ઞાનમાં ઝબકે છે છતાં પ્રાયશ્ચિત્ત કરતે સાધક વિધવિધ પ્રકારે કબૂલે છે. આતમ ધ્યાનથી રે, સંતે સદા સ્વરૂપે રહેવું, - 0 કર્માધીન છે સહુ સંસારી, કઈને કાંઈ નવ કહેવું. - આતમ- 1 કઈ જન નાચે, કઈ જન જુએ, કોઈ જન યુદ્ધ કરંતા, કઈ જન જન્મે, કઈ જન ખેલે, દેશાટન કઈ ફરંતા–આતમ ર * “હે પ્રભુ! હે પ્રભુ! શું કહું, દીનાનાથ દયાળ; હું તે દે.ષ અનંતનું, ભાજન છું કરુણાળ.” 1 અથવા “ઇત્યાદિક પાપ અનંતા હમ કીને શ્રી ભગવંતા; સંતતિ ચિરકાલ ઉપાઈ વાની તૈ કહિય ન જાઈ.”ર આ જીવે એટલાં બધાં દુષ્કર્મો કર્યા છે કે જેને કોઈ અંત નથી. તે તે બધાં કથનમાં કેમ આવી શકે? તેથી શ્રીગુરુ આ જીવ ઉપર કરુણ લાવીને તેને બધા દોષમાં મુખ્ય દોષ બતાવતાં કહે છે કે જે દેષને આધીન થઈને વર્તવાથી પોતે પોતાના સાચા સ્વરૂપને જાણવાની કે પામવાની જિજ્ઞાસા જ ઉત્પન્ન કરી શકતો નથી. આમ આ અજ્ઞાની છવ મારે સર્વ કર્મોથી અને સર્વ દેથી રહિત થવું છે અને શાશ્વત જ્ઞાન અને આનંદને પામવાં છે એવી વૃત્તિ-સદ્દભાવ-મોક્ષાભિલાષ, આત્મર્થિતા જ ઉત્પન્ન કરતું નથી. જ્યાં સાધારણ મોક્ષેચ્છા પણ ઉત્પન્ન કરવાનો ઉદ્યમ કરતા નથી ત્યાં તીવ્ર મોક્ષાભિલાષ ઉપજાવી ઉગ્ર મુમુક્ષુપણું ક્યાંથી ઉત્પન્ન કરે? આમ સત્ય - શાશ્વત નિજવસ્તુ પ્રત્યે બેદરકાર એ જીવ અનાદિ કાળથી જન્મ-જરા-મરણ અને આધિ 1. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, 264. 2. આલોચન પાઠ, 27, * શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિજી અધ્યાત્મને પંથે
