Page Text
________________ તે, આ જીવનું શિથિલપણું જ છે, એમ લાગે છે અથવા એ નિશ્ચય રહે છે. જનકાદિ ઉપાધિમાં રહ્યાં છતાં આત્મસ્વભાવમાં વસતા હતા એવા આલંબન પ્રત્યે ક્યારેય બુદ્ધિ થતી નથી. શ્રીજિન જેવા જન્મત્યાગી પણ છોડીને ચાલી નીકળ્યા એવા ભયના હેતુરૂપ ઉપાધિયોગની નિવૃત્તિ આ પામર જીવ કરતાં કરતાં કાળ વ્યતીત કરશે તો અશ્રેય થશે, એ ભય જીવના ઉપયોગ પ્રત્યે પ્રવર્તે છે, કેમ કે એમ જ કર્તવ્ય છે. જે રાગદ્વેષાદિ પરિણામ અજ્ઞાન વિના સંભવતા નથી, છે તે અમારા પિતાના જ દોષનું અને પ્રમાદનું કારણ છે એમ અમને તે સ્પષ્ટ લાગે છે અને તે કારણે જ તેવી સર્વ ઉપાધિથી રહિત થવા ક્ષણે ક્ષણે પૂર્ણ શક્તિ લગાડીને પ્રયત્નશીલ થઈ રહ્યા છીએ. પૂર્વકાળે ભગવાન શ્રીરામના કાળમાં થયેલા જનકાદિ મહાત્માઓને બાહ્ય ઉપાધિ છતાં પણ અંતરમાં વિશિષ્ટ જ્ઞાનદશા પ્રગટી હતી એમ શાસ્ત્રમાં કથન છે. પરંતુ અમારા ચિત્તમાં તે આ સ્થિતિ આદરરૂપ પણ નથી તે આદર્શરૂપ ક્યાંથી હોઈ શકે? કારણ કે અમારા જ્ઞાનમાં તે એ દઢ નિશ્ચય થયેલ છે કે આગલા જન્મથી જ શુદ્ધ આત્મજ્ઞાનાદિ સંપત્તિને સાથે લઈને જમેલા એવા શ્રી તીર્થકરાદિ મહા સમર્થ પુરુષે એ પણ આ સંસાર-પ્રસંગોને એકાંતે વિનાશિક, દુખદાયી અને સાવ અસાર જાણીને જ ત્યાગી દીધા છે તે આ જગતમાં બીજે કયે બુદ્ધિમાન પુરુષ તેવા પ્રસંગોમાં રહેવાની રુચિ રાખી શકે ? અર્થાત્ સમયે સમયે જેમાં કર્મબંધનને, દુઃખોને, આવોને, ભયને, અશરણતાને, અપવિત્રતા અને વિપરીતતાનો જ અનુભવ થવાયેગ્ય છે તેવા સંસારના આ વ્યવસાયાદિ પ્રપંચના ત્યાગમાં ઉદ્યમવાન એ અમારે આત્મા જે અમુક કાળ વિતાવી દેશે તે આલેક-પરલેકમાં તેનું અકલ્યાણ જ થશે એવી ભીતિ પ્રત્યે અમે જાગ્રત જ છીએ અને તેવી આત્મજાગ્રતિ સતત કર્તવ્યરૂપ છે. આવી આત્મજાગૃતિરૂપ જે અપ્રમત્ત દશા તેના બળ વડે થોડા કાળમાં અમારા પ્રમાદ આદિને નાશ થઈને સાતિશય અને વિશિષ્ટ અપ્રમત્ત ધર્મદશા પ્રગટ થશે એ અમારે નિશ્ચય અને ઉદ્યમ છે. હવે પૂર્ણજ્ઞાનનું અને રાગદ્વેષનું એસાથે લેવું સંભવતું નથી એ સિદ્ધાંત પ્રતિપાદિત કરતાં શ્રીગુરુ કહે છે કે અનુકૂળ પદાર્થો પ્રત્યે ઈષ્ટ બુદ્ધિરૂપી જે રાગના ભાવે અને પ્રતિકૂળ પદાર્થો પ્રત્યે અનિષ્ટબુદ્ધિરૂપ જે વૈષના ભાવ તે પૂર્ણજ્ઞાનીને હોઈ શકે નહીં/અધ્યાત્મપરિભાષાથી નિર્વિકલ્પ પરમ સમાધિના બળ વડે અને સિદ્ધાંત પરિભાષાથી સામાયિક આદિ વિશિષ્ટ ચારિત્રની વિશુદ્ધિની પરંપરાથી યથાખ્યાત ચારિત્ર પ્રગટ થતાં તેના ફળરૂપે કેવળજ્ઞાનાદિ ઊપજે છે. ત્યાં આત્મામાં રાગાદિને અનંતાંશ પણ રહે નથી અને એ દશાને જ સંપૂર્ણ જીવન્મુક્તિ કહી શકાય છે એ અમારે નિર્ધાર છે. અધ્યાત્મને પંથે 77.
| SR No. | 007117 |
| Book Title | Adhyatmane Panthe |
| Original Sutra Author | Shrimad Rajchandra |
| Author | Mukund Soneji |
| Publisher | Satshrut Seva Sadhna Kendra |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 6 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |