________________
[२७७]
गंगदेवकहा भण्णइ -
उल्लुगा नाम नई । तीसे तीरे उल्लुगतीरं नाम नयरं । बीए तीरे खेडगथामं । इओ य महागिरीणं आयरियाणं सीसा धणगुत्ता नाम । सीसा तस्स गंगदेवा नाम आयरिया । सो पुविल्ले तडे उल्लुगतीरे नयरे । आयरिया से अवरिमे तडे । ताहे सो सरयकाले आयरियं वंदओ चलिओ । सो य खल्लीडो। तस्स उल्लुगं नई उत्तरंतस्स सा खल्ली उण्हेण डज्झइ । हेट्ठा य सीयलेण पाणिएण सीयं । ताहे सो चिंतेइ जहा - 'सुत्ते भणियं - एगा किरिया वेइज्जइ, सीया उसिणा वा । अहं पुण दो किरियाओ [वेदेमि । अओ दो वि किरियाओ] एगसमएण वेइज्जति' । ताहे आयरियाण साहेइ । तेहिं भणियं - 'मा अज्जो! एव पण्णवेहि । न एगसमएण दो वि किरियाओ वेइज्जंति । जो पुण तुहेगसमएण दोकिरियाणुभवविब्भमो सो भमाडिज्जमाणालायंमि चक्कवुड्ढि व विवेगाभावओ' ।
एवं च पण्णविज्जमाणो वि असद्दहंतो परं च विप्पयारेंतो संघबाहिरो कओ तया य सामिमुत्तिसमया अट्ठावीसुत्तराणि दो वाससयाणि त्ति ।
गंगदेवो वि हिंडंतो रायगिहस्स महातवोतीरप्पभे पासवणे गओ । तत्थ य मणिनागो नाम नागो। तस्स चेइए ठाइ । सो तत्थ परिसामज्झे कहेइ जहा – “एवं खु जीवा एगसमएण दो किरियाओ वेएंति' । ताहे तेण नागेण तीसे चेव परिसाए मज्झे भणिओ - 'मा एयं पण्णवणं पण्णवेहि । एसा पण्णवणा दुट्ठ सेहा ! । जओ एच्चिरं कालं वद्धमाणसामिमूले मए सुयं जहा – एगा किरिया वेइज्जइ । तुमं पुण किं तओ वि विसिट्ठतरो जाओ जेणेवं पण्णवेसि ? ता छड्डेहीमं देसणमण्णहा फेडिस्सामि तुह देसणावायं' । एवं सो पण्णविओ अब्भुवगओ उवट्ठिओ भणइ - 'मिच्छामिदुक्कडं'ति ॥छ। गंगदेवो त्ति गयं ॥
गंगदेवविरोहओ य तिवाससओवरि सत्तरसमवासे संजाओ निण्हवो रोहगुत्तो त्ति छ। रोहगुत्तकहा भण्णइ -
अंतरंजियाए नयरीए भूयगिहे चेइए सिरिगुत्ता नाम आयरिया । तत्थ बलसिरी नाम राया । तेसिं पुण सिरिगुत्ताणं थेराणं सीसो रोहगुत्तो नाम । सो पुण अण्णगामे ठिएल्लओ । पच्छा तत्तो एइ । तत्थ य एगो परिव्वायगो पोट्टं लोहपट्टेण बंधिऊण जंबूसाहं वि गहाय हिंडइ । पुच्छिओ य भणइ – 'मा नाणेणं पोट्ट फुट्टए तेण लोहपट्टेण बद्धं । जंबूडाला य गहिया जहा एत्थ जंबूदीवे नत्थि मम पडिवाई। ताहे तेण पडहो नीणाविओ जहा – 'सुण्णा पासंडिणो' । तस्स य लोगेणं पोट्टसालो त्ति नामं कयं । पच्छा तेण रोहगुत्तेण वागरियं - 'मा वाएह पडहयं । अहमेयस्स वायं देमि' । एवं सो पडिसेहित्ता गओ आयरियसगासं । आलोएइ य जहा - 'मए पडहगो खोडिओ' । आयरिया भणंति - 'दुट्ठ कयं । सो विज्जाबलिओ वाए पराजिओ विच्छुयाईणि मेल्लेइ' । सो भणइ – 'कहमियाणि उट्ठउं सक्किज्जइ ?' तओ सूरी विच्चुगाइविज्जाविघायणत्थं मोराइविज्जाओ तस्स देइ । सेसखुद्दोवद्दवनिवारणत्थं च रयहरणमभिमंतिऊण समप्पित्ता भणइ – 'एएणं नियसरीरस्स पासेसु परिभामिएण सक्कस्स वि अज्जेओ भविस्सई' ।
तओ रोहगुत्तो एयाओ विज्जाओ गहाय गओ सभं । भणितं च णेणं – 'एस किं जाणइ ? एयस्सेव पुव्वपुक्खो होउ' । परिव्वायओ चितेइ - 'एए निउणा अओ एयाणं चेव सिद्धंतं गेण्हामि, जहा - मम दो रासी, जीवरासी [अजीवरासी] य' । गेण्हएणं पुण 'एएण मम सिद्धंतो गहिओ'त्ति चिंतित्तु तस्स बुद्धिं