________________
સાધુને શું સમજ પડે વહીવટમાં ? આ આપણી અવધારણા ! સાધુને શું પંચાત ? સાધુ એનું ધરમધ્યાન કરે, માળા ગણે. સાધુથી સંઘની વાતમાં માથું ન મરાય; આ આપણી સમજણ !
હું એમ કહ્યું કે સાધુ વ્યાખ્યાન આપવાનું બંધ કરી દે એવી ગોઠવણ કરીએ. પછી સાધુ અને વ્યાખ્યાન વગર સંઘનાં કેટલાં કામો તમે કરી શકો છો ? એ જોઈએ. અમને ગુમાન નથી કે અમારા વગર સંઘમાં કામ નહિ જ થઈ શકે. સંઘ તો આનંદ કલ્યાણી છે; એનાં કામ કોઈ વગર થોડાં અટકશે? પણ આ તો જરા આપણે તપાસ-ટેસ્ટ કરવી છે કે સાધુ એટલે શું ? સાધુ વગર ચાલશે કે કેમ?
તો, વસ્તુપાલ-તેજપાલે શાસનનાં મહાન અને અનેક કામો કર્યા તેની પાછળ તેમના ગુરુભગવંતોનું બળ હતું. એક આચાર્ય હતા મલબાર ગચ્છના શ્રીનચંદ્રસૂરિ મહારાજ. બીજા હતા શ્રીવિજયસેનસૂરિ મહારાજ. મલ્લવાદીસૂરિ પણ હતા. આ તો બે-ત્રણ નામ બોલ્યો, બાકી આવા અનેક ભગવંતોનું સામર્થ્ય કહો, પ્રોત્સાહન, માર્ગદર્શન, ઉત્તેજન કહો, જે ગણો તે, એ વસ્તુપાલ-તેજપાલને શાસનના પ્રભાવક બનાવવામાં અને એમના હાથે થયેલાં અદૂભુત ધર્મકૃત્યો કરાવવામાં નિમિત્ત બન્યું છે. એ ભગવંતોને આ બે મંત્રીઓથી કે આ બે મંત્રીઓને એ બધા પૂજય પુરુષોથી જુદા પાડી શકાય એમ છે જ નહિ. તમે વસ્તુપાલની વાત કરો એટલે આ આચાર્યોની વાત આવે જ, અને આ મહાપુરુષોની વાત કરો તો વસ્તુપાલની વાત આવ્યા વિના ન જ રહે. આપણે એવી બધી વાતો આજે મુનિ રૈલોક્યમંડનવિજયજીના મુખે સાંભળીએ.
