________________
દીવાલ ઉપર વસ્તુપાલ અને તેનાં બે પત્ની, તેજપાલ અને તેનાં પત્ની, તેમના પિતા, દાદા, વડદાદા, પુત્ર, પૌત્ર એ બધાંની આદમકદની આરસપહાણની મૂર્તિઓ તમને જોવા મળશે : સાત પેઢીઓની મૂર્તિઓ.
વસ્તુપાલે એ લૂણવસહીનું મંદિર બંધાવ્યું. સંઘ કાઢ્યા તેર-તેર ! એક એક સંઘમાં ૫૦-૫00 આચાર્યો. એકલા શ્વેતાંબરના જ નહિ, દિગંબરના પણ આચાર્યો. સંઘમાં કેટલા બધા તો રથ ! હાથીદાંતના, ચંદનના, સોનાના, ચાંદીના, ધાતુના, લાકડાના – અનેક પ્રકારના રથ. બધા જ રથમાં પ્રભુજી હોય. અહીં તો આપણે એક રથમાં પણ ફીણ પડી જાય ! ટ્રકટ્રેક્ટરમાં મૂકી દઈએ ! એ પણ પાછો જર્મન સિલ્વરનો બનાવવો કે સિલ્વરનો એવા કેટલાયે પ્રશ્નો હોય.
અનેક ઠેકાણે સદાવ્રતો ચાલે. સદાવ્રત એટલે કોઈપણ જ્ઞાત-જાત-ધર્મ-કોમનો કોઈ પણ માણસ ત્યાં જમી શકે, કાયમ. દાનશાળાઓ ચાલે. કેટલાંય જિનાલયોનું નિર્માણ. કેટલાંય જિનાલયો અને તીર્થોના જીર્ણોદ્ધાર, વહીવટ અને દેખભાળ. અંબા માતાનું મંદિર ધોળકામાં બનાવ્યું. સૂર્યનું મંદિર ખંભાત પાસે નગરામાં બનાવ્યું. આ તો અત્યારે છે તેથી તેની વાત કરી. નાશ પામ્યાં હોય તેવાં તો અનેક મંદિરો તેમનાં બનાવેલાં. ૮૪ તો મસ્જિદો બનાવી.
બાવન વખત યુદ્ધ કર્યા છે એમણે. દરેક યુદ્ધમાં પોતે ઘોડે ચડી તલવાર લઈને જાતે લડ્યા છે. પોતે વાણિયા છે, રજપૂત નહિ, પણ યુદ્ધમાં વાણિયા છતાં સેનાપતિ બને. એ શ્રીમાળી નહિ, ઓસવાળ પણ નહિ, પ્રાગ્વાટ-પોરવાડ વાણિયા હતા. મહુડી પાસે વિજાપુર છે એ તેમનું મૂળ વતન. માંડલ એમનું મોસાળ.
20
