________________
આખરે રાજા સમજ્યો, અને જેઠવાઓને એણે અટકાવ્યા. મંત્રી સાથે સુલેહ થઈ. અને મામાએ સાધુ મહાત્માની પણ માફી માંગી. આ હતા મંત્રીશ્વર! અને આવા મંત્રીશ્વર માટે વર્ધમાનસૂરિને અપાર પ્રેમ.
સં. ૧૨૯૮નું વર્ષ છે. મંત્રી શત્રુંજયનો સંઘ લઈને નીકળ્યા છે. તબિયત બગડતી જાય છે, મૃત્યુ પાસે છે એની ખબર છે, પણ એવો ડર શેનો ? મંત્રી તો જીવન-મરણ બંનેથી પર થઈ ચૂક્યા છે. જે થાય એનો સહજ સ્વીકાર તે તેમનો જીવનમંત્ર અને નિયતિના ધોરણે પોતાના ફાળે આવતા કર્તવ્યનું પ્રતિપાલન તે એમનું જીવનકૃત્ય બની ચૂક્યાં છે.
સંઘ પડાવ નાંખતો નાંખતો, દડમજલ કરતો શત્રુંજય તરફ આગળ વધી રહ્યો છે. લીંબડી પાસે અંકેવાળિયા ગામે સંઘ પહોંચ્યો અને મંત્રીશ્વરની અવસ્થા કથળી. સેવકોએ શય્યા પર સૂવાડ્યા. સેંકડો મુનિવરો - શ્રમણીઓ, હજારો શ્રાવક - શ્રાવિકાઓ, ચતુર્વિધ શ્રીસંઘ ત્યાં ભેળો થયો છે. મંત્રીશ્વર ચાર શરણાં અંગીકાર કરે છે. પચ્ચકખાણ કરે છે, સુકૃતની અનુમોદના અને દુષ્કતની ગહ કરે છે. સંઘ અંતિમ આરાધના કરાવી રહ્યો છે. એમનાં અનુપમ સત્કૃત્યોની અનુમોદના કરી રહ્યો છે અને વસ્તુપાલ બોલી ઊઠે છે -
"न कृतं सुकृतं किञ्चित् सतां संस्मरणोचितम् । मनोरथैकसाराणामेवमेव गतं वयः ॥"
“સપુરુષોને યાદ આવે એવું એક પણ સત્કૃત્ય મેં કર્યું નહિ. બસ ખાલી “આમ કરીશ, આમ કરીશ” એવા મનોરથોમાં જ જીંદગી વહી ગઈ !”
કેટલી લઘુતા ! કેટલી નમ્રતા !
