________________
સ્થૂલિભદ્રજીએ કહ્યું કે “તારે આ બધું જ કરવાની છૂટ, પણ ચાર હાથ જગ્યા છોડીને. મારી ચોતરફની ચાર ચાર હાથની જગ્યા મારી. ચાર હાથની બહાર રહીને તારે જે કરવું હોય તે કર. નાચવું હોય તો નાચ. કપડાં પહેરવાં – ન પહેરવાં એ બધી જ છૂટ. કોઈ પાબંદી નહિ. બસ, ૪ હાથની અંદર તારે નહિ પ્રવેશવાનું.”
આમ વ્યાખ્યાનમાં કથા ચાલે છે, ને બ્રાહ્મણ વિદ્વાન આ સાંભળે. એણે માથું ધૂણાવ્યું ને કહ્યું કે મહારાજ, આવાં ગપ્પાં ના મારો ! આવું તે કદી બની શકે ખરું? આવી સ્ત્રી, આવી ચિત્રશાળા, આવાં ભોજન, આવાં નાચ-ગાન, આવી જુવાની – આ બધું ભેગું થયું હોય ને પેલા સાધુ લપસે નહિ, એ બને જ નહિ. તમે ગપ્પાં મારો છો.
અને એ વિદ્વાને તો ભાઈ રાજાના દરબારમાં જઈને કીધું કે “આ હેમચન્દ્ર નામના જૈન સેવડા - શ્વેતાંબર સાધુ છે, ને વ્યાખ્યાનમાં આવાં ગપ્પાં મારીને લોકોને ભરમાવે છે. મહારાજ! આવાં ગપ્પાં મરાતાં હશે? વિચલિત કરે એવા તમામ વિભાવો ઉપલબ્ધ હોય, અને સાધુ આમ પલાંઠી મારીને - આંખો મીંચીને બેસી રહે ? ગળે નથી ઊતરતું સાહેબ ! સાધુ પડ્યા વિના રહે નહિ. ભલભલો લપટાઈ જાય !” રાજાને પણ વાત વિચારવા જેવી તો લાગી.
હવે રિવાજ એવો કે મોટા કે પર્વના દિવસો હોય ત્યારે આચાર્ય પણ રાજસભામાં પધારે. એવા એક દિવસે પોતે રાજસભામાં પધાર્યા છે. લાકડાના બાજઠ પર બેઠા છે. એ વખતે પેલા વિદ્વાને રાજાને છંછેડ્યો, અને યૂલિભદ્રની વાર્તા યાદ અપાવી. રાજાએ કીધું કે તમારી વાત તો સાચી છે. આવી વાર્તા કાંઈ ગળે ઊતરતી નથી. રાજાએ આચાર્યને પૂછ્યું : હમણાં કયા વિષય પર વ્યાખ્યાન કરો છો આપ ? આચાર્યું સંક્ષેપમાં સ્થૂલિભદ્રની વાત કરી. રાજાએ કીધું કે “સાહેબ ! આ
