________________
५०६
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ।
[भोत्ता होत्ता] भू (२) । क्त्वाप्र० । 'भुवेर्हो हुव-हवाः' (४६०) भू० → हो० । 'भुवो भः' (४।२६९) प्रथमे हो० → भो० । 'क-ग-ट-ड०' (२७७) क्लुक् । 'सर्वत्र ल-व०' (२७९) व्लुक् । 'अनादौ०' (२१८९) द्वित्वं ता० → त्ता० भोत्ता होता।
[पढित्ता] पठ् । क्त्वाप्र० । 'व्यञ्जनाददन्ते' (४।२३९) अत् । 'लोकात्' (१।१।३) पठ-क्त्वा । 'ठो ढः' (१।१९९) ठ० → ढ० । 'एच्च क्त्वा-तुम्-तव्य०' (३।१५७) पढि-क्त्वा । 'क-ग-ट-ड०' (२७७) क्लुक् । 'सर्वत्र ल-व०' (२२७९) व्लुक् । 'अनादौ०' (२१८९) द्वित्वं-ता० → त्ता० पढित्ता। [रंता] रम् । क्त्वाप्र० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः । शेषं पूर्ववत् । रंता ॥२७॥
कृ-गमो डडुअः ॥८।४।२७२ ॥ आभ्यां परस्य क्त्वाप्रत्ययस्य डिद् अडुअ इत्यादेशो वा भवति । कडुअ । गडुअ । पक्षे- करिय । करिदूण । गच्छिय । गच्छिदूण ।। [कृ-गमो डडुअः] कृ-गम् पञ्चमी ङसि । डडुअ प्रथमा सि ।
[कडुअ] डुइंग् करणे' (८८८) कृ । करणं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० → त्वा । अनेन वा क्त्वाप्रत्ययस्य डडुअ० → अडुअ० इति । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) ऋलोप: । 'लोकात्' (१।१।३) कडुअ ।
[गडुअ] 'गम्लं गतौ' (३९६) गम् । गमनं पूर्वम् । 'प्राक्काले' (५।४।४७) क्त्वाप्र० → त्वा । अनेन वा क्त्वाप्रत्ययस्य डडुअ० → अडुअ० इति । 'डित्यन्त्य' (२।१।११४) अम्लुक् । 'लोकात्' (१।१।३) गडुअ । पक्षे
[करिय करिदूण] कृ (२) । क्त्वाप्र० । 'क्त्व इय-दूणौ' (४।२७१) क्त्वास्थाने इय-दूण । 'ऋवर्णस्याऽरः' (४।२३४) कृ० → कर० । 'लोकात्' (१।१।३) करिय । द्वितीये 'एच्च क्त्वा-तुम्-तव्य०' (३।१५७) कर० → करि० करिदूण ।
[गच्छिय गच्छिदूण ] गम् (२) । क्त्वाप्र० । 'गमिष्यमासां छ:' (४।२१५) म० → छ । शेषं पूर्ववत् । गच्छिय गच्छिदूण ॥२७२॥
दिरिचेचोः ॥ ८।४।२७३ ॥ 'त्यादीनामाद्यत्रयस्याऽऽद्यस्येचेचौ' (३।१३९) इति विहितयोरिचेचोः स्थाने दिर्भवति ॥ वेति निवृत्तम् । नेदि । देदि । भोदि । होदि ।। [दिरिचेचोः ] दि प्रथमा सि । इचेच् षष्ठी ओस् ।
[नेदि] 'णींग प्रापणे' (८८४) णी । 'पाठे धात्वादे०' (२।३।९७) णी० → नी० । वर्तः तिव । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) तिव्० → इच्० । अनेन इच्० → दि० । 'युवर्णस्य गुणः' (४।२३७) नी० → ने० नेदि ।
[ देदि ] 'डुदांग्क् दाने' (११३८) दा । वर्तः तिव् । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) तिव्० → इच् । अनेन इच्० → दि० । 'स्वराणां स्वराः' (४।२३८) दा० → दे० देदि ।
[भोदि होदि] 'भू सत्तायाम्' (१) भू (२) । वर्त्तः तिव् । 'भुवेर्हो हुव०' (४।६०) भू० → हो० । प्रथमे 'भुवो भ:' (४।२६९) हो० → भो० । 'त्यादीनामाद्य०' (३३१३९) तिव्० → इच् । अनेन इच्० → दि० भोदि होदि ॥२७३।।
