________________
अष्टमाध्यायस्य चतुर्थः पादः ॥
५७७
क्रियेः कीसु ॥ ८।४।३८९ ॥ क्रिये इत्येतस्य क्रियापदस्याऽपभ्रंशे कीसु इत्यादेशो वा भवति । संता भोर्ग जु परिहरइ तसु कंतहो बलि कीसु । तसु दइवेण वि मुंडियउं जसु खल्लिहडउं सीसु ॥१॥ पक्षे- साध्यमानावस्थानात् क्रिये संस्कृतशब्दादेषः प्रयोगः । बलि किज्जउं सुअणस्सु ॥ [४।३३८-१] । [क्रियेः कीसु] क्रियि षष्ठी ङस् । कीसु प्रथमा सि । [संता भोग जु परिहरइ..............]
अस्यार्थः- यः सतो विद्यमानान् भोगान् परिहरति तस्य कान्तस्य बलि-पूजां क्रिये । यस्य शीर्ष खल्वाटं तस्य दैवेनैव मुण्डितम् । को भावः ? यस्य भोगा न सन्ति स तु स्वयमेव त्यजतीत्यर्थः ।
[कीसु] क्रिये । अनेन क्रिये० → कीसु० । पक्षे[किज्जउं] पूर्वं लिखितमेव [४।३३८] ॥३८९॥
भुवः पर्याप्तौ हुच्चः ॥ ८।४।३९० ॥ अपभ्रंशे भुवो धातोः पर्याप्तावर्थे वर्तमानस्य हुच्च इत्यादेशो भवति ॥ अइतुंगत्तणु जं थणहं सो छेयउ न है लाहु । सहि ! जइ केवइ तुडि-वसेण अहरि पहुच्चइ नाहु ॥१॥ [भुवः पर्याप्तौ हुच्चः] भू षष्ठी ङस् । पर्याप्ति सप्तमी ङि । हुच्च प्रथमा सि । [अइतुंगत्तणु जं थणहं.. ...
अस्यार्थः- अतितुङ्गत्वं स छेदकः, न तु लाभः । हे सखि ! यदि कथमपि त्रुटिवशेन-कालविलम्बेन नाथो अधरे प्रभवति, अन्यथा लगत्येव, स्तनयोरतितुङ्गत्वादित्यर्थः ।
[पहुच्चइ ] 'भू सत्तायाम्' (१) भू, प्रपूर्व० । वर्त० तिव् । 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) तिव्० → इ० । 'सर्वत्र ल०' (२२७९) लुक् । अनेन भू० → हुच्च० पहुच्चइ ॥३९०॥
ब्रूगो ब्रुवो वा ॥८।४।३९१ ॥ अपभ्रंशे ब्रूगो धातो व इत्यादेशो वा भवति ।
ब्रुवह सुहासिउ कि पि ॥१॥ पक्षे१. P. भोगु । २. N. टि० असल में कीसु यह कर के क् ऐसे कर्मवाच्य अंग पर से बने भविष्यकाल के पहले पुरुष एकवचन का रूप है, वर्तमानकाल का नही । कीसु = (मैं) करवाया जाउँगा । उचित अर्थ के बल की दृष्टि से वि स्थान पर जि की अपेक्षा रहती है।
अन्ना वयन्ति धन्नो जइ एया मोत्तु एस पव्वइही । संतच्चाई चाई खल्लाडो मुंडिओ चेव [पु० च० -१९३]
पुहवीचंद-गुणसायरभवे सुधणकहिय वित्तंते निविण्णमणगुणसायरविवाहवण्णणं । ३. P.उ।
