________________
अष्टमाध्यायस्य चतुर्थः पादः ॥
५५७
[तहे] तद् । षष्ठी ङस् । 'अन्त्यव्यञ्जनस्य' (१।११) द्लुक् । अनेन ङस् → हे० तहे ।
[धणहे ] नायिका । षष्ठी डस् । 'शीघ्रादीनां वहिल्लादयः' (४।४२२) नायिकायाः स्थाने धण० । अनेन ङस्० → . धणहे।
[फोडेंति जे हियडउं..........]
अस्यार्थः- यौ स्तनौ यं आत्मीयं हृदयं स्फोटयतः तयोः परकीया घृणा-दया किम् ? हे लोकाः ! आत्मानं रक्षत। यतः कारणात् बालाया विषमौ स्तनौ जातावित्यर्थः ।
[बालहे] बाला । पञ्चमी ङसि । अनेन ङसि० → हे० । 'स्यादौ दीर्घ-हुस्वौ' (४।३३०) ला० → ल० बालहे ॥३५॥
भ्यसामोर्तुः ॥ ८।४।३५१ ॥ अपभ्रंशे स्त्रियां वर्तमानान्नाम्नः परस्य भ्यस आमश्च हु इत्यादेशो भवति ॥ भल्ला हुआ जु मारिआ बहिणि ! महारा कंतु । लज्जैज्जंतु वयंसिअहु जइ भग्गा घरु एंतु ॥१॥ वयस्याभ्यो वयस्यानां वेत्यर्थः ॥
[भ्यसामोर्हः ] भ्यस्-आम् षष्ठी ओस् । हु प्रथमा सि । [भल्ला हुआ जु मारिआ.......]
अस्यार्थः - हे भगिनि ! इदं भव्यं भूतं, यन्मदीयः कान्तो मारितः । यदि भग्नो गृहमैष्यत् तर्हि वयस्याभ्यो वयस्यानां वा सखीभ्यः सखीनां वा मध्ये लज्जां प्राप्से(प्राप्स्यम्) इत्यर्थः ।
[वयंसिअहु] वयस्य । पञ्चमी भ्यस् अथवा षष्ठी आम् । 'अजातेः पुंसः' (३।३२) ङीप्र० । 'लुक् (१।१०) अलुक्। 'लोकात्' (१।१३) वयस्यी । 'अधो म-न-याम्' (२।७८) यलुक् । 'स्वराणां स्वराः प्रायोऽपभ्रंशे' (४॥३२९) सी० → सि० । 'अ-डड-डुल्ला:०' (४|४२९) अप्र० । अनेन भ्यस्-आम्० → हु० वयंसिअहु ॥३५॥
डेहिः ॥ ८।४।३५२ ॥ अपभ्रंशे स्त्रियां वर्तमानान्नाम्नः परस्य : सप्तम्येकवचनस्य हि इत्यादेशो भवति ॥
१. अन्ना पई नियच्छइ, जह पिढेि रणमुहे न देसि तुमं । मा सहियणस्स पुरओ, ओगुटुिं नाह ! काहिसि मे ॥
[पउमचरिये रावणबलनिग्गमणं नाम छप्पन्ने पव्वे गा० - १५] २. N. टि०-लज्जेज्जं को संस्कृत विध्यर्थ एयं- (गच्छेयम्) प्रत्ययान्त प्रथम पुरुष एकवचन पर से आया हुआ और तु को वाक्योपयोगी माना है। विध्यर्थ के ऐसे रूप अपभ्रंश के लिये बडे असामान्य है । तु के स्थान पर त् होत तो लज्जेज्जंत पूरा एक शब्द हो जाता । इस प्रकार उसे लज्ज के क्रियातिपत्त्यर्थ कर्मणि वर्तमान कृदन्त समझा जा सकता है। लज्जेज्ज = अलज्जिष्यम् । तु = ततः । I. लज्जेज्जंतु = अलज्जिष्ये । . M. लज्जेज्जन्तु = अलज्जिष्यत् । G. लज्जिज्जंतु ।
