________________
५२६
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ।
'अतो देश्च' (४।२७४) 'अले ! किं एशे महन्दे कलयणे शुणीअदे ॥ 'भविष्यति स्सिः' (४।२७५) ता कहिं नु गदे लुहिलप्पिए भविस्सिदि । 'अतो ङसेर्डादो-डादू' (४।२७६) 'अहं पि भागुलायणादो मुदं पावेमि ॥ 'इदानीमो दाणि' (४।२७७) शुणध दाणि हगे शक्कावयालतित्थ(स्त)णिवाशी धीवले ॥ 'तस्मात्ता:' (४।२७८) ता याव पविशामि || 'मोऽन्त्याण्णो वेदेतोः' (४।२७९) युत्तं णिमं । शलिशं णिमं ॥ 'एवार्थे य्येव' (४।२८०) मम य्येव ॥ 'हले चेट्याह्वाने' (४।२८१) हङ्गे चदुलिके ! ॥ 'हीमाणहे विस्मय-निर्वेदे' (४।२८२) विस्मये-यथा उदात्तराघवे - राक्षसः ॥ हीमाणहे जीवन्त-वश्चा मे जणणी ॥ निर्वेदे - यथा विक्रान्तमीमे - राक्षस: । 'हीमाणहे पलिस्सन्ता हगे एदेण नियविधिणो दुव्ववशिदेण ॥ 'णं नन्वर्थे' (४।२८३) णं अवशलोपशप्पणीया लायाणो ॥ 'अम्महे हर्षे' (४।२८४) अम्महे एआए शुम्मिलाए शुपलिगढिदे भवं ॥ 'हीही विदूषकस्य' (४।२८५) हीही संपन्ना मे मणोलधा पियवयस्सस्स ॥
'शेषं प्राकृतवत्' (४।२८६) मागध्यामपि 'दीर्घ-हुस्वौ मिथो वृत्तौ' (१।४) इत्यारभ्य 'तो दोनादौ शौरसेन्यामयुक्तस्य' (४।२६०) इत्यस्मात् प्राग् यानि सूत्राणि तेषु यान्युदाहरणानि सन्ति तेषु मध्ये अमूनि तदवस्थान्येव, मागध्याममूनि पुनरेवंविधानि भवन्तीति विभागः स्वयमभ्यूह्य दर्शनीयः ॥
[पविशदु आवुत्ते शामि-पशादाय] प्रविशतु आयुक्तः । स्वामिप्रसाद । चतुर्थी । 'तादर्थ्यङेर्वा' (३।१३२) अस्य सूत्रबलात् संस्कृतसिद्धिः ।
[मालेध वा धलेध वा, अयं दाव शे आगमे] 'मृत् प्राणत्यागे' (१३३३) मृ । णिग्प्र० । मारि । पञ्चमी ध्वम् । 'णेरदेदावावे' (३।१४९) णिग्० → ए० । 'मध्यमस्येत्था-हचौ' (३।१४३) ध्वम्० → हच्० । 'इह-हचोर्हस्य' (४।२६८) हच्० → ध० मालेध । 'धृग् धारणे' (८८७) धृ । पञ्चमी त । 'ऋवर्णस्याऽरः' (४।२३४) धृ० → धर० । १. राक्षसी - अले लुहिलप्पिआ ! किं णु क्खु एशे महन्ते कलअले शुणीअदि । [वे० सं० तृतीयेऽङ्के]
अरे रुधिरप्रिय ! किं नु खल्वेष महान् कलकलः श्रूयते । २. क्षप । सावका ! गच्छ, होदु दे कज्जसिद्धी । अहंपि भागुराअणादो पाडलिउत्तं गन्तुं मुहं पडिच्छेमि । [मु० रा० पञ्चमेऽङ्के]
उपासक ! गच्छ, भवतु ते कार्यसिद्धिः । अहमपि भागुरायणात् पाडलिपुत्तं गन्तुं मुद्रां प्रतीच्छामि । ३. हीमाणहे पलिस्सन्ता हगे एदेण नियविधिणो दुव्ववशिदेण । [विक्रान्तभीमे]
विस्मयः परिश्रान्ता वयमेतेन निजविधेः दुर्व्यवसितेन । ४. द्वितीय: - णं अवशलोवशप्पणीआ लाआणो । [अभि० शा० षष्ठेऽङ्के] नन्ववसरोपसर्पणीया राजानः ।
