Page Text
________________
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ॥
[सिङ्गं सङ्गं] शृङ्ग (२) । अनेन वा शृ० → शि० । द्वितीये 'ऋतोऽत्' (१।१२६) शृ० → श० । 'श-षोः सः' (११२६०) शि० → सि० - श० → स० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनुस्वारः' (१।२३) अनुस्वारः सिङ्गं सङ्गं ।
[धिट्ठो धट्ठो] धृष्ट । अनेन वा धृ० → धि० । द्वितीये 'ऋतोऽत्' (१।१२६) धृ० →ध० । 'ष्टस्याऽनु०' (२।३४) ष्टस्य ठः । 'अनादौ०' (२।८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३२) सि० → डो० → ओ० । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अलुक् धिट्ठो धट्टो ॥१३०॥
उदृत्वादौ ॥ ८।१।१३१ ॥ ऋतु इत्यादिषु शब्देषु आदेत उद् भवति ।
उऊ । परामुट्ठो । पुट्ठो । पउ8ो । पुहई । पउत्ती । पाउसो । पाउओ । भुई । पहुडि । पाहुडं । परहुओ । निहुअं । निउअं । विउअं । संवुअं । वुत्तन्तो । निव्वुअं । निव्वुई । वुन्दं । वुन्दावणो । वुड्ढो । वुड्ढी । उसहो । मुणालं । उज्जू । जामाउओ । माउओ । माउआ । भाउओ । पिउओ । पुहवी ॥
__ ऋतु । परामृष्ट । स्पृष्ट । प्रवृष्ट । पृथिवी । प्रवृत्ति । प्रावृष् । प्रावृत । भृति । प्रभृति । प्राभृत । परभृत । निभृत । निवृत । विवृत । संवृत । वृत्तान्त । निर्वृत । निर्वृति । वृन्द । वृन्दावन । वृद्ध । वृद्धि | ऋषभ । मृणाल । ऋजु । जामातृक। मातृक । मातृका । भ्रातृक । पितृक । पृथ्वी ॥
[ उदृत्वादौ ] उत् प्रथमा सि । ऋत्वादि सप्तमी ङि ।
[उऊ] ऋतु । प्रथमा सि । अनेन ऋ० → उ० । 'क-ग-च-ज०' (१११७७) त्लुक् । 'अक्लीबे सौ' (३३१९) दीर्घः - उ० → ऊ० । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् उऊ ।
[परामुट्ठो] परामृष्ट । अनेन मृ० → मु० । 'ष्टस्याऽनु०' (२।३४) ष्टस्य ठः । 'अनादौ०' (२२८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० । 'डित्यन्त्य०'(२।१।११४) अलुक् परामुट्ठो ।
[पुट्ठो] स्पृष्ट । अनेन स्पृ० → स्पु० । 'क-ग-ट-ड०' (२७७) स्लुक् । 'ष्टस्याऽनुष्ट्रेष्टा०' (२२३४) ष्टस्य ठः । 'अनादौ०' (२१८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । प्रथमा सि । 'अत: से?:' (३२) सि० → डो० → ओ० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् पुट्ठो। __ [पउद्यो] प्रवृष्ट । अनेन वृ० → वु० । 'सर्वत्र०' (२।७९) लुक् । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) व्लुक् । 'ष्टस्याऽनु०' (२।३४) ष्टस्य ठः । 'अनादौ०' (२१८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । प्रथमा सि । 'अत: से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० पउद्यो ।
[पुहई ] पृथिवी । अनेन पृ० → पु० । 'पथि-पृथिवी-प्रतिश्रुन्मूषिक-हरिद्रा-बिभीतकेष्वत्' (१८८) थि० → थ० । 'ख-घ-थ-ध-भाम्' (१।१८७) थ० → ह० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) व्लुक् । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् पुहई।
[पउत्ती] प्रवृत्ति । अनेन वृ० → वु० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) व्लुक् । 'सर्वत्र०' (२१७९) लुक् । प्रथमा सि। 'अक्लीबे सौ' (३।१९) दीर्घः- त्ति० → त्ती० । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् पउत्ती ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |