Page Text
________________
२
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ॥
[एव एवं ] एवम् (२) । प्रथमा सि । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'अव्ययस्य' (३।२।७) सिलुप् एव एवम् ।
[नूण नूणम् ] नूनम् (२) । प्रथमा सि । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'नो णः' (१।२२८) न० → ण । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलुप् नूण नूणम् ।
[इआणि इआणि] इदानीम् (२) । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) दुलुक् । 'पानीयादिष्वित्' (११०१) नी० → नि०। प्रथमा सि । 'मोऽनु०' (११२३) अनुस्वारः । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'नो णः' (१।२२८) नि० → णि० । 'अव्ययस्य' (३२१७) सिलुप् इआणि इआणि ।
[दाणि दाणिं] इदानीम् (२) । प्रथमा सि । 'इदानीमो दाणि' (४।२७७) इदानीम् → दाणिम् । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलप दाणि दाणि ।
[कि करेमि किं करेमि] किम् (२) । द्वितीया अम् । 'किम: किं' (३।८०) किमः अमा सह किमादेशः । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'डुकंग करणे' (८८८) कृ (२) । वर्त० मिव् । 'ऋवर्णस्या०' (४।२३४) कृ० → कर० । 'व्यञ्जना०' (४।२३९) अत् । 'लोकात्' (१।१।३) कर० । 'वर्तमाना-पञ्चमी०' (३।१५८) र० → रे । 'तृतीयस्य मिः' (३।१४१) मिव् → मि० । कि करेमि किं करेमि ।
[समुहं संमुहं] 'सन्मुख (२) । 'ङ-ब-ण-नो०' (१।२५) नस्य अनुस्वारः । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'ख-घथ०' (१।१८७) खस्य हः । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः समुहं संमुहं ।
[केसुअंकिंसुअं] किंशुक (२) । "किंशुके वा' (१८६) वा एत्वम् । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'श-षोः सः' (१।२६०) शु० → सु० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः केसुअंकिंसुअं।
[सीहो सिंघो] सिंह (२) । प्रथमा सि । 'हो घोऽनुस्वारात्' (१२२६४) हस्य घः । 'ईजिह्वा-सिंह०' (१९२) सिं० → सी० । अनेन वा अनुस्वारलुक् । 'अत: से?:' (३२) सि० → डो० → ओ० सीहो सिंघो ॥२९॥
वर्गेऽन्त्यो वा ॥ ८॥१॥३०॥ अनुस्वारस्य वर्गे परे प्रत्यासत्तेस्तस्यैव वर्गस्य अन्त्यो वा भवति ।
पङ्को पंको । सङ्खो संखो । अङ्गणं अंगणं । लवणं लंघणं । कञ्चओ कंचुओ। लञ्छणं लंछणं । अञ्जिअं अंजिअं । सञ्झा संझा । कण्टओ कंटओ। उक्कण्ठा उक्कंठा । कण्डं कंडं । सण्ढो संढो । अन्तरं अंतरं । पन्थो पंथो । चन्दो चंदो। बन्धवो बंधवो । कम्पइ कंपइ । वम्फइ वंफइ । कलम्बो कलंबो । आरम्भो आरंभो ॥
वर्ग इति किम् ? संसओ । संहरइ । नित्यमिच्छन्त्यन्ये ॥ [वर्गेऽन्त्यो वा] वर्ग सप्तमी ङि । अन्त्य प्रथमा सि । वा प्रथमा सि ।
[पङ्को पंको ] पंक (२) । अनेन वा अनुस्वारस्य ङकारः । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३२) सि० → डो० → ओ० पङ्को पंको।
[सङ्खो संखो] शंख (२) । अनेन वा अनुस्वारस्य डकारः । 'श-षोः सः' (१।२६०) श० → स० । प्रथमा सि । 'अत: से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० सङ्खो संखो ।
१. G. पा० म० - संमुख ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |