Page Text
________________
३२४
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान- दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ॥
अजातेरिति किम् ? करिणी । अया। एलया । अप्राप्ते विभाषेयम् । तेन गोरी । कुमारी इत्यादौ संस्कृतवन्नित्यमेव ङीः ।
[ अजातेः पुंसः ] अजाति पञ्चमी ङसि । पुम्स् पञ्चमी ङसि ।
[नीली नीला ] नील (२) । अनेन वा ङीप्र० । पक्षे- 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० आ 'लुक' (१1१०) अलोपः । 'लोकात्' (१|१|३) ली० - ला०। प्रथमा सि 'अन्त्यव्यञ्जन०' (११११) स्लुक् नीली नीला । [ काली काला ] काल (२) । अनेन वा ङीप्र० । पक्षे 'आत्' (२२४।१८) आप्प्र० आ 'लुक्' (१११०) अलोपः । 'लोकात् ' (११११३) ली० ला० । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्यञ्जन०' (११११) सलुक काली काला । [हसमाणी हसमाणा ] हसमान (२) अनेन वा ङीप्र० पक्षे 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० आ 'लुक्' । । (१।१०) अलोप: । 'लोकात् ' (१०११३) नीना 'नो णः' (११२२८) नी० पी० ना० णा० प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् हसमाणी हसमाणा ।
→ ।
→
। ।
[ सुप्पणही सुप्पणहा ] सूर्पणखा (२) । ह्रस्वः संयोगे (१३८४) सू०सु० 'सर्वत्र ल ब०' (२०७९) लुक् । 'अनादौ ० ' (२२८९) द्वित्वं - प्प० । 'ख घ थ० (१।१८७) खस्य ह० । अनेन वा डीप्र० पक्षे 'आत्' (रा४१८) आप्प्र० आ 'लुक' (१११०) आलुक्। 'लोकात् ' (१|१|३) ही० हा० । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् सुपणही सुप्पणा रावणभगिनी ।
-
।
[ इमीए इमाए ] इदम् (२) तृतीया टा षष्ठी ङस् वा सप्तमी ङि वा इदम् इम० । अनेन वा ङीप्र० । पक्षे 'आत्' (२२४|१८) आपप्र० विभक्तिस्थाने एत् इमीए इमाए ।
-
[ एईए एआए ] एतद् (२) ङीप्र० । पक्षे- 'आत्' (२।४।१८) च - ज०' (१।१७७) त्लुक् एई
पञ्चमी इसि वा 'इदम इम:' (३३७२)
।
आ
'टा-इस् डेरदादिदेद्वा० (३।२९)
।
[ इमीणं इमाणं ] इमी इमा पूर्ववत् षष्ठी आम् 'टा-आमोर्ण' (३६) आम्स्थाने ण० । 'क्त्वा स्यादेर्ण स्वोर्वा' (११२७) अनुस्वार: इमीणं इमाणं ।
1
तृतीया टा षष्ठी ङस् सप्तमी डि-पञ्चमी इसि 'अन्त्य०' (१।११) लुक् । अनेन वा आप्प्र० आ । 'लुक्' (१।१०) अलुक् । 'लोकात् ' (१।१।३) ती० - ता० । 'क-गएआ इति स्थिते 'टा- ङस् - ङेरदादि०' (३।२९) विभक्तिस्थाने एत् एईए एआए ।
[एईणं एआणं ] एई एआ पूर्ववत् षष्ठी आम् 'टा-आमोर्ण:' (३६) आम्स्थाने ण० । 'क्त्वा स्यादेर्ण स्वोर्वा' (१।२७) अनुस्वारः एईणं एआणं ।
[ करिणी] करिणी । प्रथमा सि 'अन्त्यव्य०' (११११) स्लुक् करिणी ।
[ अया ] अजा । प्रथमा सि । 'क-ग-च-ज० ' (१।१७७) ज्लुक् । 'अवर्णो० ' (१११८०) आ० → या० । 'अन्त्यव्य ० ' (१।११) स्लुक् अया ।
I
[ एलया ] एडका प्रथमा सि 'डो लः' (१।२०२) डस्य लः 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक्। 'अवर्णोο' (१।१८०) आ०या० । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् एलया ।
नीली इत्यादिषु संस्कृते ङीप्रत्ययस्याप्राप्तावयं विकल्पः । गौरी कुमार्यादी तु ङीप्रत्यय: समेति ततोऽत्र न विकल्पं सूत्रं नित्यमेव ङीप्रत्ययः ।
[ गोरी ] गौरी । प्रथमा सि । 'औत ओत् ' (१।१५९) गौ० गो० । 'अन्त्यव्य०' (१|११) स्लुक् गोरी I
[ कुमारी ] कुमारी । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य ० ' (१।११) स्लुक् कुमारी ॥३२॥
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |