Page Text
________________
२६०
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-ढुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ।
[नेहालू] स्नेह । स्नेहो विद्यते यस्य सः = स्नेहवान् । 'तदस्याऽस्त्यस्मिन्निति मतुः' (७२।१) मतुप्र० → मत् । अनेन मत्० → आलु० । 'क-ग-ट-ड०' (२७७) स्लुक् । प्रथमा सि । 'अक्लीबे सौ' (३।१९) दीर्घः । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् नेहालू ।
[दयालू] दया । दया विद्यते यस्याऽसौ दयावान् । 'तदस्याऽस्त्य०' (७।२।१) मतुप्र० → मत् । अनेन मत्० → आलु० । 'समानानां०' (१।२।१) दीर्घः । प्रथमा सि । 'अक्लीबे सौ' (३३१९) दीर्घः । 'अन्त्य०' (१।११) स्लुक् दयालू ।
[ईसालू] ईर्ष्या । ईर्ष्या विद्यते यस्याऽसौ ईर्ष्यालुः । 'तदस्याऽस्त्यः ' (७२।१) मतुप्र० → मत् । 'सर्वत्र०' (२७९) लुक् । 'क-ग-च-ज०' (१२१७७) य्लुक् । 'श-षोः सः' (१२६०) ष० → स० । अनेन मत्० → आलु० । 'समानानां०' (१।२।१) दीर्घः । प्रथमा सि । 'अक्लीबे सौ' (३।१९) दीर्घः । 'अन्त्य०' (१।११) स्लुक ईसालू ।
[लज्जालुआ] लज्जा । लज्जा विद्यते यस्याऽसौ लज्जावान् । 'तदस्याऽस्त्य०' (७।२।१) मतुप्र० → मत् । अनेन मत्० → आलु० । 'समानानां०' (१।२।१) दीर्घः । 'स्वार्थे कश्च वा' (२।१६४) कप्र० → अ । 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० → आ । 'क-ग-च-ज०' (१११७७) क्लुक् । प्रथमा सि । 'अन्त्य०' (११११) स्लुक् लज्जालुआ । कप्रत्ययं विना पक्षे-लज्जालू । 'अक्लीबे सौ' (३।१९) दीर्घः । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् ।
[सोहिल्लो] शोभावान् । 'श-षोः सः' (११२६०) शो० → सो० । 'ख-घ-थ-ध-भाम् (१।१८७) भा० → हा० । अनेन मत्० → इल्ल० । 'लुक् (१।१०) हामध्ये आलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) सोहिल्ल । प्रथमा सि । 'अतः सेझैः' (३।२) सि० → डो० → ओ० सोहिल्लो ।
[छाइल्लो ] छायावान् । अनेन मत्० → इल्ल० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) य्लुक् । 'लुक् (१।१०) आलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) छाइल्ल० । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० छाइलो ।
[जामइल्लो ] यामवान् । अनेन मत्० → इल्ल० । अत्र अलोपो बाहुलकान्न । 'आदेर्यो जः' (१।२४५) यस्य जः । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० जामइल्यो ।
[विआरुल्ले] विकारवान् । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक् । अनेन मत्० → उल्ल० । 'लुक् (१।१०) अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) विआरुल्ल । प्रथमा सि । 'अत: सेर्डोः' (३।२) सि० → डो० → ओ० विआरुल्लो ।
[मंसुल्लो] श्मश्रुवा(मा)न् । 'आदेः श्मश्रु-श्मशाने' (२।८६) आदि "श्"लुक् । 'वक्रादावन्तः' (१।२६) अनुस्वारः । 'सर्वत्र ल-व-रामवन्द्रे' (२।७९) लुक् । 'श-षोः सः' (१।२६०) शु० → सु० । अनेन मत्० → उल्ल० । 'लुक् (१।१०) सुमध्याद् उलोपः । 'लोकात्' (१।१।३) मंसुल्ल । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० मंसुल्लो ।
[दप्पुल्लो ] दर्पवान् । 'सर्वत्र ल-व०' (२७९) लुक् । 'अनादौ०' (२।८९) पस्य द्वित्वम् । अनेन मत्० → उल्ल० । 'लुक् (१।१०) पमध्याद् अलुक् । 'लोकात्' (११।३) दप्पुल्ल० । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० दप्पुल्लो ।
[सद्दालो] शब्दवान् । 'सर्वत्र०' (२१७९) ब्लुक् । 'श-षोः सः' (१।२६०) श० → स० । 'अनादौ०' (२२८९) दस्य द्वित्वम् । अनेन मत्० → आल० । 'समानानां०' (१२२।१) दीर्घः । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० सद्दालो।
१. L. मांसमस्त्यस्मिन् वेति । मतुप्र० → मत् । 'मांसादि०' (१९७०) मां० → मं० । अनेन मत्० → उल्ल० ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |