Page Text
________________
अष्टमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
[पडिक्कूलं पडिकूलं] प्रतिकूल । 'सर्वत्र ल-व०' (२७९) लुक् । 'प्रत्यादौ डः' (१।२०६) तस्य डः । अनेन वा कस्य द्वित्वम् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः पडिक्कूलं । पक्षे-प्रतिकूल। कस्य द्वित्वं मुक्त्वा शेषं पूर्ववत् । पडिकूलं ।
[तेल्लोक्कं तेलोक्वं] त्रैलोक्य । 'सर्वत्र०' (२२७९) लुक् । 'ऐत एत्' (१।१४८) तै० → ते० । 'अधो म-न-याम्' (२।७८) य्लुक् । अनेन वा लस्य द्वित्वम् । 'अनादौ०' (२१८९) कस्य द्वित्वम् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३६२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः तेल्लोक्कं । द्वितीये लस्य द्वित्वं मुक्त्वा शेषं पूर्ववत् । तेलोक्कं ॥९७||
तैलादौ ॥ ८।२।९८ ॥ तैलादिषु अनादौ यथादर्शनमन्त्यस्याऽनन्त्यस्य च व्यञ्जनस्य द्वित्वं भवति ।।
तेल्लं । मण्डुक्को । वेइल्लं । उज्जू । विड्डा । बहुत्तं ॥ अनन्त्यस्य-सोत्तं । पेम्मं । 'जोव्वणं ॥ आर्षे - पडिसोओ। विसोअसिआ ॥
तैल । मण्डूक । विचकिल । ऋजु । व्रीडा । प्रभूत । स्रोतस् । प्रेमन् । यौवन इत्यादि । [तैलादौ ] तैलं 'आदिर्यस्याऽसौ तैलादिस्तस्मिन् = तैलादौ । सप्तमी ङि ।
[तेल्लं] तैल । 'ऐत एत्' (१।१४८) तै० → ते० । अनेन द्वित्वं-ल० → ल० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः तेलं।
[मण्डुक्को ] मण्डूक । अनेन द्वित्वं-क० → क्क० । 'हस्वः संयोगे' (१९८४) डू० → डु० । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० मण्डुक्को।
[वेइल्लं] विचकिल । 'स्थविर-विचकिला-ऽयस्कारे' (१।१६६) चेन सह वि० → वे० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक् । अनेन द्वित्वं-ल० → ल० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः वेइल्लं ।
[उज्जू ] ऋजु । 'उदृत्वादौ' (१।१३१) ऋ० → उ० । अनेन द्वित्वं-जु० → ज्जु० । प्रथमा सि । 'अक्लीबे सौ' (३।१९) दीर्घः । 'अन्त्यव्य०' (१।११) स्लुक् उज्जू ।
[विड्डा] व्रीडा । 'सर्वत्र०' (२।७९) लुक् । अनेन द्वित्वं-डा० → ड्डा० । 'हुस्वः संयोगे' (१८४) वी० → वि० । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्यञ्जनस्य' (१।११) स्लुक् विड्डा ।
[बहुत्तं ] प्रभूत । 'सर्वत्र०' (२२७९) लुक् । 'ख-घ-थ०' (१।१८७) भू० → हू० । अनेन द्वित्वं - त० → त्त०। 'हुस्वः संयोगे' (१९८४) हू० → हु० । 'प्रभूते बः' (११२३३) पस्य बः । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्। 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः बहुत्तं ।
[सोत्तं] स्रोतस् । 'सर्वत्र०' (२७९) लुक् । अनेन द्वित्वं -त० → त्त० । 'अन्त्यव्य०' (१२११) स्लुक् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३६२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः सोत्तं ।
[पेम्मं] प्रेमन् । 'सर्वत्र०' (२७९) रलक । अनेन द्वित्वं - म० → म्म० । 'अन्त्यव्य०' (१।११) नलुक् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः पेम्मं । १. H. I. J. M. जुव्वणं । २. पा० म० - विस्रोतसिका → विसोत्तिया-विस्सोअसिआ । J. L. विस्सोअसिआ । ३. E. आदौ ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |