Page Text
________________
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान बुण्डिकया समर्थिते सिद्धमप्राकृतव्याकरणे ॥
वी० । 'ठो छ' (१।१९९) ४०० । प्रथमा सि 'क्लीबे० ' ( ३।२५) सि० म्० 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः पायवीढं ॥२७०॥
यावत्तावज्जीविता -ऽऽवर्त्तमाना - ऽवट- प्रावारक- देवकुलैवमेवे वः ॥ ८।१।२७१ ॥
१६६
यावदादिषु सस्वरवकारस्य अन्तर्वर्तमानस्य लुग् वा भवति ॥
जव । ता ता । जीअं जीविअं । अत्तमाणो आवत्तमाणो । अडो अवडो । पारओ पावारओ । देउलं देवडलं । एमेव एवमेव ॥ अन्तरित्येव एवमेवेऽन्त्यस्य न भवति ।
॥ इत्याचार्य श्रीहेमचन्द्रविरचितायां सिद्धहेमचन्द्राभिधानस्वोपज्ञशब्दानुशासनवृत्तौ अष्टमस्याऽध्यायस्य प्रथमः पादः ॥
[ यावत्तावज्जीविताऽऽवर्त्तमानाऽवटप्रावारकदेवकुलैवमेवे ] यावच्च तावच्च जीवितं च आवर्त्तमानश्च वश्च प्रावारकञ्च देवकुलं च एवमेवश्च = यावत्तावज्जीविताऽऽवर्त्तमानाऽवटप्रावारकदेवकुलैवमेवम्, तस्मिन् = यावत्तावजीविताऽऽवर्तमानाऽवटप्रावारकदेवकुलैवमेवे । सप्तमी ङि ।
यद् दोर्मण्डलकुण्डलीकृतधनुर्दण्डेन सिद्धाधिप । । क्रीतं वैरीकुलात् त्वया किल दलत्कुन्दावदातं यशः । भ्रान्त्वा त्रीणि जगन्ति खेदविवशं तन्मालवीनां व्यधादापाण्डौ स्तनमण्डले च धवले गण्डस्थले च स्थितम् ॥१॥
[ वः ] व् षष्ठी ङस् ।
[जा जाव ] यावत् । 'आदेर्यो जः' (१।२४५) यस्य जः । अनेन वा सस्वरस्य वस्य लुक् । 'अन्त्यव्य० ' (१।११) लुक् । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' ( ३।२७) सिलुप् जा पक्षे यावत् । 'आदेयों जः' (१।२४५) यस्य जः । 'अन्त्यव्य०' (१।११) लुक् । प्रथमा सि 'अव्यवस्य' (३।२७) सिलुप् जाव ।
[ता ताव ] तावत् । अनेन वा सस्वरस्य वस्य लुक् । 'अन्त्यव्य०' (१।११) त्लुक् । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलुप् ता । पक्षे तावत् । 'अन्त्यव्य०' (१।११) त्लुक् । प्रथमा सि 'अव्ययस्य' ( ३।२७) सिलुप् ताव |
-
[जीअं जीविअं ] जीवित । प्रथमा सि । अनेन वा सस्वरस्य वस्य लुक् । 'क-ग-च- ज० ' (१।१७७) त्लुक् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' ( ३।२५) सि० म्० । 'मोऽनु० ' (१।२३) अनुस्वारः जीअं । पक्षे जीवित । 'क-ग-च-ज०' (१११७७) त्लुक् । प्रथमा सि 'क्लीबे०' (३१२५) सि०म्० 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः जीविअं । [ अत्तमाणो आवत्तमाणो] आवर्तमान । अनेन वा सस्वरस्य वस्य लुक्। 'ह्रस्वः संयोगे' (१३८४) आ० अ० । 'सर्वत्र०' (२२७९) लुक् । 'नो णः' (१।२२८) न० ण० । प्रथमा सि । 'अतः सेर्डो:' (३२) सि० -> डो० → ओ० अत्तमाणो पक्षे आवर्त्तमान प्रथमा सि । 'सर्वत्र०' (२१७९) लुक् । 'नो णः' (१।२२८) न० ० ।
I
'अत: सेर्डो:' (३।२) सि०
डो०
ओ० आवत्तमाणो ।
-
[ अडो अवडो ] अवट सेर्डो:' (३।२) सि० डो० (३२) सि०
डो०
। अनेन वा सस्वरस्य वस्य लुक् । 'टो डः' (१।१९५) टस्य डः । प्रथमा सि । 'अत: ओ० अडो । पक्षे-अवट । 'टो ड: ' (१।१९६) टस्य डः । प्रथमा सि । 'अत: सेर्डो:' ओ० अवडो ।
[ पारओ पावारओ ] प्रावारक। अनेन वा सस्वरस्य वस्य लुक्। 'सर्वत्र०' (२७९) प्रमध्याद् रस्य लोप: । 'कग च ज०' (१।१७७) क्लुक् प्रथमा सि 'अतः सेड' (३२) सि० डो० ओ० पारओ पक्षे प्रावारक
I
1
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |