Page Text
________________
अष्टमाध्यायस्य प्रथमः पादः ॥
[कथा] कंथा । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्यञ्जनस्य' (११११) स्लुक् कंथा । [बंधो] बंध । प्रथमा सि । 'अतः से?ः' (३।२) सि० → डो० → ओ० बंधो ।
[खंभो ] स्तम्भ । 'स्तम्भे स्तो वा' (२।८) स्त० → ख० । प्रथमा सि । 'अतः से?ः' (३।२) सि० → डो० → ओ० खंभो।
[अक्खड़ ] आख्याति । 'हुस्वः संयोगे' (१९८४) आ० → अ० । 'अधो म-न-याम्' (२७८) य्लुक् । 'स्वराणां स्वराः' (४।२३८) खा० → ख० । 'अनादौ०' (२।८९) खस्य द्विः । 'द्वितीय-तुर्ययोरुपरि पूर्वः' (२।९०) पूर्वखस्य कः। 'त्यादीनामाद्य०' (३।१३९) ति० → इ० अक्खइ ।
[अग्घइ] 'राजग् दीप्तौ' (८९३) राज् । राजति । 'राजेरग्घ-छज्ज-सह-रीर-रेहाः' (४।१००) राज्० → अग्घ० । वर्त० तिव् । 'त्यादीनामाद्यत्रयस्या०' (३।१३९) ति० → इ० अग्घइ ।
__ [कत्थइ ] 'कत्थि श्लाघायाम्' (७१९) कत्थ् । वर्त० तिव्(ते) । 'व्यञ्जनाददन्ते' (४।२३९) अत् । 'त्यादीनामाद्यत्रयस्या०' (३।१३९) ति०(ते०) → इ० कत्थइ ।
[सिद्धओ] सिध्रक । 'सर्वत्र०' (२१७९) लुक् । 'अनादौ०' (२१८९) धस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वधस्य दः । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) क्लुक् । प्रथमा सि । 'अत: सेर्डोः' (३२) सि० → डो० → ओ० सिद्धओ।
[लब्भइ ] 'डुलभिंष् प्राप्तौ' (७८६) लभ् । लभते । 'त्यादीनामा०' (४।२३९) ते० → इ० । 'गमादीनां द्वित्वम्' (४।२४९) भस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वभस्य बः लब्भइ ।
[गज्जन्ते खे मेहा ] 'गर्ज शब्दे' (१६३) गर्छ । वर्त० अन्ति । 'बहुष्वाद्यस्य न्ति-न्ते-इरे' (३।१४२) अन्ति० → न्ते० । 'व्यञ्जनाददन्ते' (४।२३९) अत् । 'सर्वत्र०' (२१७९) लुक् । 'अनादौ०' (२८९) द्वित्वं- ज० → ज्ज० गज्जन्ते। ख । सप्तमी ङि । 'डे-म्मि डे:' (३।११) ङि० → डे० → ए० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् खे ।
मेघ । प्रथमा जस्। 'ख-घ-थ-ध०' (१।१८७) घ० → ह० । 'जस्-शसोलुंक्' (३।४) जस्लुक् । 'जस्-शस्०' (३।१२) दीर्घः मेहा।
'गज्जन्ते खे मेहा फुल्ला नीवा पणच्चिआ मोरा । नट्ठो चंदुज्जोओ वासारत्तो हला ! पत्तो ॥
[गच्छड़ घणो] गच्छति । 'त्यादीनामाद्यत्रयस्या०' (३।१३९) ति० → इ० गच्छड़ । घन । प्रथमा सि । 'नो णः' (१।२२८) न० → ण । 'अत: से?:' (३२) सि० → डो० → ओ० घणो ।
[सरिसवखलो] सर्षपखल । 'र्श-र्ष-तप्त-वजे वा' (२२१०५) षात् प्राग् इकारः । 'श-षोः सः' (१।२६०) ष० → स० । 'पो वः' (१।२३१) प० → व० । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० सरिसवखलो।
[पलयघणो] प्रलयघन । प्रथमा सि । 'सर्वत्र०' (२७९) लुक् । 'नो णः' (१।२२८) न० → ण । 'अत: से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० पलयघणो ।
१. [शृ० प्र० - १०।२२६ । स० क० - ३१५३ । क० द० - २।३६] २. पाठां० - स० क० - पणद्दिआ । ३. स० क० - वासीरन्तो । गर्जन्ति खे मेघाः फुल्ला नीपाः प्रतिता मयूराः । नष्टचन्द्रोद्योतो वर्षर्तुः सखि ! 'प्राप्तः ॥ १. पाठां० - क. द० - चन्द्रालोकः । २. क. द० - वर्षारात्रिः । ३. क. द० - प्राप्ता ।
| SR No. | 007101 |
| Book Title | Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 442 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 34 MB |