________________
अष्टमाध्यायस्य प्रथमः पादः ॥
१०१
[अन्नन्नं अन्नुन्नं ] अन्योन्य (२) । 'अधो म-न-याम्' (२।७८) यलुक् । 'अनादौ०' (२१८९) नस्य द्वित्वं - न० → न० । अनेन वा ओकारस्य अ० । द्वितीये 'हस्वः संयोगे' (१८४) ओ० → उ० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः अन्नन्नं अन्नुन्नं ।
[पवट्ठो पउद्यो] प्रकोष्ठ (२) । 'सर्वत्र०' (२१७९) रलक । अनेन वा को० २ क० - कस्य च व० । 'ष्टस्या०' (२।३४) ष्ठस्य ठः । 'अनादौ०' (२।८९) ठस्य द्वित्वम् । 'द्वितीय-तुर्ययो०' (२।९०) पूर्वठस्य टः । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० → ओ० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् पवट्ठो । द्वितीये प्रकोष्ठ । 'सर्वत्र०' (२१७९) लुक् । 'हूस्वः संयोगे' (१९८४) को० → कु० । 'क-ग-च-ज०' (१११७७) क्लुक् । शेषं पूर्ववत् । पउद्यो।
[आवज्जं आउज्जं] आतोद्य (२) । अनेन तो० → त० - तस्य वश्च । 'द्य-य्य-यां जः' (२।२४) द्य० → ज० । 'अनादौ०' (२२८९) जस्य द्वित्वम् । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१२२३) अनुस्वारः आवज्जं । द्वितीये आतोद्य । 'हस्वः संयोगे.' (१८४) तो० → तु० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) तुलुक् । 'द्य-य्य-यां जः' (२।२४) द्य० → ज० । शेषं तथैव । आउज्जं ।
[सिरविअणा सिरोवेअणा] शिरोवेदना (२) । 'श-षोः सः' (१।२६०) शि० → सि० । अनेन रो० → र० । 'एत इद्वा वेदना-चपेटा-देवर-केसरे' (१।१४६) वे० → वि० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) द्लुक् । 'नो णः' (१।२२८) ना० → णा० । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) सुलुक सिरविअणा । द्वितीये शिरोवेदना । 'श-षोः सः' (१२२६०) शि० → सि० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) दलक । 'नो णः' (१।२२८) ना० →णा० । प्रथमा सि । 'अन्त्यव्यञ्जनस्य' (१।११) स्लुक् सिरोवेअणा ।
[मणहरं मणोहरं] मनोहर (२) । अनेन वा नो० → न० । 'नो णः' (१।२२८) न०-नो० →ण०-णो० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० → म्० । 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः मणहरं मणोहरं ।।
[सररुहं सरोरुहं] सरोरुह (२) । अनेन वा रो० → र० । प्रथमा सि । 'क्लीबे०' (३।२५) सि० →म् ।। 'मोऽनु०' (१९२३) अनुस्वारः सररुहं सरोरुहं ॥१५६।।
ऊत् सोच्छ्वासे ॥ ८।१।१५७ ॥ सोच्छ्वासशब्दे ओत ऊद् भवति ॥ सोच्छ्वासः → सूसासो । [ऊत् सोच्छ्वासे ] ऊत् प्रथमा सि । सोच्छ्वास सप्तमी ङि ।
[सूसासो] 'स-उद्-श्वास । 'अन्त्यव्य०' (१।११) द्लुक् । 'सर्वत्र०' (२७९) व्लुक् । 'लुक् (१।१०) इति लोपमकृत्वा 'अवर्णस्ये' (१।२।६) ओत्वम् । इदं सूत्रं 'लुक्' (१९१०) इत्यस्य प्रायिकत्वमाचष्टे । अनेन सो० → सू० ।। 'श-षोः सः' (१२६०) श० → स० । प्रथमा सि । 'अतः से?:' (३।२) सि० → डो० + ओ० । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् सूसासो ॥१५७।।
गव्यउ-आअः ॥ ८।१।१५८ ॥ गोशब्दे ओतोऽउ-आअ इत्यादेशौ भवतः ॥ गउओ गउआ गाओ । हरस्स एसा गाई ॥
१. B. C. K. सोच्छ्वास ।
