________________
સાકર મીઠી હોય છે, તેનાથી પણ મીઠું અમૃત છે, અને તેથી પણ મીઠા પુત્રના સ્પર્શ છે. ॥ ૩ ॥ સેતુ' આ લેાકમાં સુખદાયક છે, તેથી પણ રત્ન અધિક સુખદાયક છે. એ ખન્નેથી પણ અધિક સુખ આપનાર આ અનુપમ પુત્ર મહા સુખદાયક છે. ॥ ૪ ॥ (સૂ॰ ૬૮)
ટીકા—હવે દેવા, અસુરા, અને મનુષ્યાના સમૂહથી જેનુ ચરણકમળ વન્દ્રિત છે એવા પેાતાના બાળકનુ મુખકમળ જોઇને ત્રિશલાદેવીના હૃદયમાં જે ભાવ ઉત્પન્ન થયા તેને સૂત્રકાર બદ ચિલીનાળિય' ઇત્યાદિ સૂત્ર દ્વારા પ્રદર્શિત કરે છે.
ત્યારપછી સુંદર–નિર્દોષ શીલ-સ્વભાવ અથવા સારા વર્તનથી યુક્ત, સ્ત્રીઓના કન્યમાં નિપુણ, સ્ત્રી-પુરુષના લક્ષણુ–પરિજ્ઞાનમાં કુશળ અને પોતાના પુત્રના વીતરાગ લક્ષણને જાણનારી તે ત્રિશલાદેવી, મનેાહર ગુણસમૂહવાળા, શુભ લક્ષણેાથી યુક્ત લલાટવાળા પોતાના પુત્ર મહાવીરને જોઈને ઉછળતા એવા અતિશય ચંચળ આનન્દરૂપી તરફૂગવાળા મહાસ્નેહરૂપી સમુદ્રમાં ઝુલતી અર્થાત્ પરમ આનંદના સમૂહથી યુક્ત હૃદયવાળી, પૂર્વોક્ત ગુણસમૂહથી સુશૅાભિત પેાતાના તે અનુપમ પુત્રની પ્રશંસા કરવા લાગી. તે આવી રીતે– ધૈય ઔદાય આદિ સદ્ગુણાથી રહિત ઘણા પુત્રથી શું? અર્થાત્ એવા નિર્ગુČણ પુત્રાનું કઇજ પ્રયાજન નથી. તેના કરતાં તે હે પુત્ર! તમારા જેવા અદ્વિતીય વિશુદ્ધગુણથી યુક્ત અતંદ્ર એટલે ઉત્સાહી, કુળરૂપી કૈરવ-શ્વેત કમળને ખીલવવામાં ચંદ્રરૂપ એકજ પુત્ર શ્રેષ્ઠ છે, કે જે પુત્ર પૂ`જન્મના પુણ્યયેાગથી પ્રાપ્ત થાય છે. હે પુત્ર! તારા જેવા સપુત્ર દ્વારા માતા-પિતાની ખ્યાતિ દિશા–વિદિશાઓમાં સ`ત્ર ફેલાઈ જાય છે, જેમ વાયુદ્વારા દિશા-વિદિશાઓમાં પુષ્પાની સુગન્ધિ, અર્થાત્ જેવી રીતે વાયુદ્વારા પુષ્પોની સુગન્ધિ દિશા–વિદિશાઓમાં સત્ર પ્રસારિત થાય છે તેવીજ રીતે તમારા જેવા સપુત્રથી માતા-પિતાની ખ્યાતિ દિશા–વિદિશાઓમાં સત્ર ફેલાઇ જાય છે. તથા હે પુત્ર! તારા જેવા સપુત્રથી આ ત્રણે લેાક ગુણગણથી સુવાસિત થાય છે, જેમ સુગન્ધવાળા ખીલેલાં પુષ્પાના ગુચ્છાથી શાલિત કલ્પવૃક્ષથી નંદનવન. અર્થાત જેવી રીતે કલ્પવૃક્ષ પેાતાના પુષ્પોની સુગન્ધિથી સમગ્ર નંદનવનને સુગં ધવાળું કરે છે, તેવીજ રીતે તારા જેવા સપુત્ર પેાતાના ગુણેથી આ સમસ્ત લેાકને સુશાભિત બનાવે છે. તથા હે પુત્ર! તારા જેવા પુત્રથી આ ત્રણે લેાક પ્રકાશિત કરાય છે, જેમ તેલ વગરના મણિદીપથી આ ઘર આદિ, અર્થાત્ જેવી રીતે તેલરહિત મણિદીપ સર્વાંદા સમાન રૂપથી ગૃહ આદિને પ્રકાશિત કરે છે, તેવીજ રીતે તમારા જેવા સપુત્ર ત્રણ લેાકને સતત સમાનરૂપથી પ્રકાશમાન કરે છે. તથા તારા જેવા સપુત્ર ત્રણ લેાકમાં રહેલા જીવાના હૃદયરૂપી ગુફાની અંદર સંચરણ કરવાવાળા ચિરકાલિક અર્થાત્ અનાદિકાલીન અજ્ઞાનરૂપી અંધકારની પર'પરાને દૂર કરે છે.
વળી કહે છે— પાત્ર ન તાપત્તિ ઈત્યાદિ.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૨૩