________________
ખાંડણીયામાં અનાજ વિગેરે ખાંડવાથી આરંભ થાય, તે આરંભને રોકવા માટે સાંબેલા વિગેરે રાજમહેલમાં મૂકાવ્યાં.
કોઈપણ જાતના કામમાંથી મુકત હોય તે, મનુષ્ય જન્મ-મહત્સવ માણી શકે એ ઇરાદાથી, સર્વ જાતના વ્યાપાર બંધ કરાવવા, ઉત્સવમાં ભાગ લેવા રાજ્ય તરફથી ઢઢેરે બહાર પાડયાનું સૂચન કર્યું. (સૂ૦૬૭)
ત્રિસલા દ્વારા કી ગઇ પુત્ર કી પ્રશંસા કા વર્ણન
મૂલાર્થ–સદ વિલીઢાઢતા' ઇત્યાદિ. શીલથી સુંદર, સ્ત્રીઓના કર્તવ્યમાં કુશળ, અને ઉછળતા. એવા અત્યંત ચંચળ આનંદરૂપી તરંગોથી યુક્ત મહાનેહરૂપી સમુદ્રમાં હિલોળ ખાતી, ખીલેલાં કમળાના જેવા મુખવાળી, સ્ત્રી-પુરુષના સારાં-નરસાં લક્ષણોને જાણવાવાળી, તેમજ બાળકના લક્ષણોને ઓળખવાવાળી ત્રિશલારાણી, સુંદર ગુણોથી સુશોભિત વિશાલભાલવાળા પિતાના બાળકની સ્તુતિ કરવા લાગી.
ગુણ વગરના ધણુ પુત્રોથી પણ શું? પરંતુ અપ્રમાદી કુળરૂપી કૈરવ-રાત્રિ-વિકાસી કમળને ખીલવવામાં ચંદ્ર સરખે તારા સરખા અનુપમ ઉજજવલ ગુણવાળે એકજ પત્ર ઉત્તમ છે, જે પુત્ર પૂર્વજન્મ પાર્જિત અનેક પશ્યના યેગે પ્રાપ્ત થાય છે. જેવી રીતે ગન્ધને લઈ જનાર પવન પુષ્પોની સુગંધિને દિશા-વિદિશાઓમાં ફેલાવે છે, તેવીજ રીતે ઉત્તમ પુત્ર પોતાના માતાપિતાના નામને સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ કરે છે. જેવી રીતે સુગન્ધયુક્ત નિર્મલ ખીલેલાં પુષ્પના ભારથી સુશોભિત કલ્પવૃક્ષ નંદનવનને સુવાસિત કરે છે, તેવી જ રીતે સુપુત્ર પોતાના ગુણસમૂહથી ત્રણે લોકને સુવાસિત કરે છે. તથા તેલ—વગરને મણિદીપ જેવી રીતે હાદિકને પ્રકાશિત કરે છે, તેવી જ રીતે તારા જે પુત્ર ત્રણે લેકને પ્રકાશમાન કરે છે, અને ત્રણે લોકમાં રહેલા જીના હૃદયરૂપી ગુફામાં સંચરણ કરવાવાળા ઘણા લાંબા કાળથી રહેલા અજ્ઞાનરૂપ અન્ધકારસમૂહને દૂર કરે છે. કહ્યું પણ છે–
જે પાત્રને સંતપ્ત કરતું નથી, મલને ઉત્પન્ન કરતો નથી. સ્નેહનો નાશ નથી કરતે, ગુણોને વિનાશ નથી કરતો, તેમજ દ્રવ્યના વિનાશ કાળમાં અસ્થિરતાને પામતે નથી, તે આ પુત્રરૂપ દી કુળરૂપી ઘરમાં કોઈ વિલક્ષણજ દીવે છે. જે ૧ | કુત્તિો
આ લકત્તર ગુણગણેથી યુક્ત પુત્ર ઘણાજ આનન્દને આપવાવાળો હોય છે. વળી પણ કહ્યું છે–
ચંદન શીતળ કહેવામાં આવ્યું છે, તેમજ તેનાથી પણ શીતળ ચંદ્ર છે, અને ચંદ્ર તથા ચંદનથી પણ મહાન શીતળ પુત્રને સ્પર્શે છે. જે ૨ /
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૨૨
