________________
દેવા નથી પણ દેવાભાસ છે, એટલે દેવ જેવા જણાતા આ કેઈ ખીજાજ છે. ભમરાએ આંબાની માંજરી પર ગુંજારવ કરે છે પણ કાગડાએ લીંબડાના ઝાડને જ પસંદ છે. ખેર ! વેને તે ધૂની પાસે જવા દે. પણ હું તેની પાસે જઈ તેની સજ્ઞતાના ભુક્કા ઉડાડી દઈશ ! શું હરણિયું સિ'હુની સાથે યુદ્ધ કરી શકે છે એવી જ રીતે અંધકાર સૂર્યની સાથે પતગિયા અગ્નિની સાથે કીડી સમુદ્રની સાથે, સર્પ ગરૂડની સાથે, પત વાની સાથે અને મેઢા હાથીની સાથે શું યુદ્ધ કરી શકે છે ? કદાપિ નહિ. આવી જ રીતે તે ધૂત ઇન્દ્રજાળિયા મારી સામે એક ક્ષણભર પણ ટકી શકવાના નથી. હું હમણાં જ તેની પાસે જઈ દવેને પણ ઠગવાવાળી તેની ધૃતતાને ખુલ્લી કરી નાખીશ! સૂર્યની સામે બિચારા આગીયા શું વસ્તુ છે? એટલે કાંઈ નહિ. મારે બીજાની સહાયતા લેવાની જરૂર નથી. હું તેને પરાસ્ત કરવાને એકલેા જ શક્તિમાન છું. ઇન્દ્રભૂતિ આ પ્રમાણે વિચારધારાએ ચડી ત્યાં જવાના નિર્ણય કર્યા. પોતાના હાથમાં વિદ્વતાને શાલે તેવું એક પુસ્તક લીધું. તે ઉપરાંત અન્ય સાધના જેવાં કે કમંડળ આદિ તેમ જ ચટ્ટાઈ, ચાખડી વગેરે લઈ, પિતાંબર ધારણ કરી, યજ્ઞાપત્રીતથી શૈાભાયુક્ત થઈ પાંચસે। શિષ્યાના સમુદાય સાથે ઇન્દ્રભૂતિ, ગૌતમ ભગવાન જે સ્થળે બિરાજ્યા છે ત્યાં જવા રવાના થયા. ચાલતી વખતે ગગનને પણ ભેદી નાખે તેવા જય-જયકારવાળા પાકારો પાડીને શિષ્યવૃંદ ઉપડયું. રસ્તામાં પેાતાના ગુરુના યશોગાન ગાતાં ગાતાં આ ટોળું રસ્તે કાપવા લાગ્યુ.
પેાતાના ગુરુની પ્રતિષ્ઠા, અજેય ગુણુ, દલીલેાનું સામર્થ્ય પણું, વાદિ તરફના પ્રભાવ, નીડરતા, શૈલી, આવડત, વિષયને ગ્રહણ કરવાની શક્તિ, વિષયના રહસ્યની આરપાર ઉતરી જવાવાળી તીવ્રબુદ્ધિ, અનેક દૃષ્ટિબિંદુએ વડે પેાતાના વિષયને અને ધારણાને મજબૂત કરવાનું પરાક્રમ વિગેરેનાં ગુણગાનેા કરતાં, આ ટોળું પસાર થવા લાગ્યું. સિંહ અને હાથીની ઉપમાં, અંધકાર અને સૂ, ઘડા અને લાકડી વૃક્ષ અને ગજરાજ, દેવ અને દાનવ, કૅસ અને કૃષ્ણ, સિંહ અને મૃગલાં, કદલી અને કૃપા, ઘુવડ અને સૂર્ય, સિંહ અને અષ્ટાપદ, જવર અને જવરાંકુશ વિગેરેની ઉપમા અને ઉપમેયને આધાર લઇ પાતાના ગુરુ આ ઈન્દ્રજાળિયાને જરૂર પરાસ્ત કરશે એવા દંભી અને ખડ઼ાઇખાર ઉર્દૂગારા સાથે આ શિષ્યમડલ ચાલતું હતું,
આવા ઉપમાના ઉપરાંત પ્રતિવાદીને હરાવવામાં પેાતાના ગુરુદેવની તીવ્ર શક્તિ રહેલી છે તેવુ સામ પ્રગટ કરતા ચાલ્યા જતા હતા. જેમ પતંગ અગ્નિમાં, શરીર મૃત્યુમાં, અજ્ઞાની પંડિતમાં ખતમ થઈ જાય છે તેમ આ ‘વÖમાન’ પણ અમારા ગુરુની આગળ પરાજય પામશે! કારણ કે તેઓ, સકલ શાસ્ત્રો અને તેના અર્થમાં પાર’ગત છે, તમામ ક્લાના જાણકાર છે, પડિતામાં શિરોમણિ છે, અધિષ્ઠાત્રી દેવીનુ' કૃપાભાજન છે, વિદ્વાનોના ગનુ નિકંદન કાઢવાવાળા છે, તેમજ વિજ્ઞાન વિગેરેમાં સશ્રેષ્ઠ છે, આ પ્રમાણે ખડાઈએ હાંકતાં, ગપગાળા ફેલાવતા, અવનવી વાતા કરતા આ શિષ્યા સમવસરણુ નજીક આવી પહેાંચ્યા. ત્યાં તે સમવરણની અદ્વિતીય રચના, અનુપમ શાલા અને અપૂર્ણાંકૃતિને જોઈ ડઘાઈ ગયા! દિગ્મૂઢ થઈ ગયા ! આંખો ફાટી રહી! માં વકાસી રહ્યા ! ક્રાંતમાં આંગળી ઘાલી ગયા ! આગળ ચાલતાં લેાકેાત્તર પુરુષ-ભગવાનને કાંચનવર્ણો દેહ અને તેનુ લાલિત્ય જોઈ તેઓ શાનશુધ ખાઈ બેઠાં ! તેમનુ તેજ, પ્રભાવ અને મુખ ઉપર તરતી તનમનાટવાળી સૌમ્યતા જોઇ તેમના ગવ ગળવા માંડયા ! ક્રોધની પારાશીશીનુ અંતર ઘટવા લાગ્યું ! આ બધું જોઇ, જાણી, અનુભવી તે વિચારવા લાગ્યા અને ‘હાયકારા’ના નિસાસે તેના મુખમાંથી નીકળવા માંડયા! (સ્૦૧૦૫)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૧૦૬