________________
દિશાના અંતરાલમાં અને પંચમ વિમળફૂટની ઉત્તરદિશામાં ચતુર્થ દેવકુરુ નામક કૂટ આવેલ છે. દેવકુરુ કુટની દક્ષિણ દિશામાં પંચમ વિમળ ફૂટ આવેલ છે. વિમળ ફૂટની દક્ષિણ દિશામાં ષષ્ઠ કાંચન કૂટ આવેલ છે. કાંચન ફૂટની દક્ષિણ દિશામાં અને નિષધ પર્વતની ઉત્તર દિશામાં સક્ષમ વશિષ્ઠ ફૂટ આવેલ છે. એ બધા કૂટે સર્વાત્મના રત્નમય છે. પરિમાણમાં એ બધા હિમવતના કૂટે તુલ્ય છે. અહીં પ્રાસાદાદિક બધું તે પ્રમાણે જ છે. 'विमलकरणकूडेसु सरिसणामया देवधाओ वच्छमित्ताय, अवसिसु कूडेसु, सरितणायया देवा રાવાળો વિશ્વનંતિ’ વિમળ ફૂટ ઉપર અને કાંચન કૂટ ઉપર ફક્ત સુવા અને વત્સમિત્રા એ બે દેવીઓ રહે છે અને શેષ કૂટો ઉપર એટલે કે પાંચ કટ ઉપર ફૂટ સદશ નામવાળા દે રહે છે. એમની રાજધાનીઓ મેરુની દક્ષિણ દિશામાં છે.
દેવકુરુનું નિરૂપણ રિ ળ મને ! મહાવિદે વારે વિર મં ફેરા પuri' હે ભદંત ! મહાવિદેહમાં દેવકુરુ કયા સ્થળે આવેલ છે ? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે-મા! કંટણ પન્નાस्स दाहिणणं णिसहस्स वासहरपव्ययस्स उत्तरेणं विज्जुप्पहस्स वक्खारपव्ययस्स परथिमेणं सोमणसवक्खारपव्ययस्स पच्चस्थिमेणं एत्थ णं महाविदेहे वासे देवकुरा णामं कुरा' पण्णत्ता' હે ગૌતમ! મન્દર પવની દક્ષિણ દિશામાં, નિષધ વર્ષધર પર્વતની ઉત્તર દિશામાં. વિદ્યyભ વક્ષસ્કાર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં તેમજ સૌમનસ વક્ષસ્કાર પર્વતની પશ્ચિમ દિશામાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રની અંદર દેવકુફ નામે કુરું આવેલ છે. “gફારચા પુરીજી હાદિનિરજી” એ કુરુઓ પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી દોઘ છે અને ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધી વિસ્તીર્ણ છે. “પારસોયણસ સારૂં જ વીયા વોચાસણ દુચિ પૂણવીર भाए जोयणस्स विखंभेणं जहा उत्तरकुराए वत्तव्वया जाव अणुसज्जमाणा पम्हगंधमि અાધા રમવા સET તેતી સળગારીરિ’ એમનો વિસ્તાર ૧૧૮૪૨ જન અને એક
જનના ૧૯ ભાગમાંથી બે ભાગ પ્રમાણ છે અમનું શેષ બધું વર્ણન ઉત્તરકુરુના વર્ણન જેવું છે. એજ વાત સૂત્રકારે “નહીં ઉત્તરાણ વત્તવા ” આ સૂત્રપાઠ વડે પ્રકટ કરી અહીં શેષ વર્ણન ઉત્તરકુરની જેમ “ગપુરમાના વાંધા મિiધા અમથા સા તેતી બિચારીરિ’ અહીં સુધીનું સમજવું જોઈએ. ‘જુડનમાળા' પદ આ વાત પ્રકટ કરે છે કે એમની વંશપરંપરાને ત્રિકાલમાં પણ વિચ્છેદ શક્ય નથી. એમના શરીરને ગંધ પદ્મના ગંધ જેવો છે. વગેરે રૂપમાં ત્યાંના ૬ પ્રકારની મનુષ્યગતિઓના ભેદોના વર્ણન કરનારા એ “કૃધ વગેરે પદેની વ્યાખ્યા સુષમ સુષમાકાલ વર્ણનના પ્રસંગમાં અમે પહેલાં કરી છે. એથી જિજ્ઞાસુ લેકે ત્યાંથી જ જાણવા પ્રયત્ન કરે છે સૂ-૩૦ છે
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૧૧૩
