________________
સુવર્ણથી તેમજ શુકૂલનીલ આદિ પાંચ વર્ષોથી તેમજશાણ ઉપર ઘસીને દીપ્તિશાળી બનાવે લા રત્નથી બનાવેલા હતા. (રયા મોર્ફ મોrgiાવાદgar girsgન્દ્રિા ) એમાં રત્નોની કિરણોની રચના કરવામાં કુશળ પુરુષોથી સ્થાન-સ્થાન ઉપર ક્રમશઃ રંગભરેલો હતે. (ાથજીંછવધ gurgasmigruદવપુયપટ્ટણમા) રાજલેમીને એની ઉપર ચિકો અંકિત હતાં. અર્જુન નામક પાંડુર થી એના પૃષ્ઠ ભાગ સમાચ્છાદિત હ (તદેવ તવજિજ્ઞvgધમૅરાજવં) આ પ્રમાણે એ ચારે ચાર ખૂણાઓમાં રકત-સવર્ણ પટ્ટથી નિયોજિત કરવામાં આવેલ હતુ. (ણિક સંદિર) એથી એ અતીવ સૌન્દર્ય યુકત બનેલું હતું. (ાથથામમિત્ર ગુજચંદ્રના૩૪armહવે ) શરતકાલીન વિમલ પ્રતિપૂર્ણ ચન્દ્રમંડળ જેવું એનું રૂપ હતું (ત્તિવામvમrovજવિરથી એને સ્વાભાવિક વિસ્તાર નરેન્દ્રભરત વડે પ્રસૂત બને હાથની બરાબર હતું. સાધિક દ્વાદશ જ નન જે પ્રમાણ છત્રરતન વિષેકથન કરવામાં આવેલ છે તે કારણ ઉપસ્થિત થતાં જ એ આટલું બધું વિસ્તૃત થઈ જાય છે. એ અપેક્ષાએ કહેવામાં આવેલ છે. (કુમુલ ઘારું रणो संचारिमं विमाणं सूरातववायवुट्टिदोसण य खयकरं तबगुणेहिलद्धं भहयं वहगुण
ન સત્તાન સરદwા) કમવન જેવું એ ધવલ હતું, રાજા ભરતન એ સંચરણશીલ વિમાનસ્વરૂપ હતું. સૂર્યતાપ, વાત અને વૃષ્ટિના દોષોનું એ વિનાશ કરનાર હતું અથવા સૂર્યતાપ, વાત અને વૃષ્ટિને તેમજ વિષાદિજન્ય દેને એ વિનષ્ટ કરનાર હતું. કેમકે એની છાયામાં આશ્રિત થયેલાં પ્રાણીઓના વિષાદિ જન્ય સર્વદે શાન્ત થઈ જાય છે તેઓ સ્વ૫માત્રામાં પણ પિતાને પ્રભાવ બતાવી શકતા નથી ભરતે એને પૂર્વજન્મમાં આચરિત કરવામાં આવેલા તપગુણના પ્રભાવથી ઉપલબ્ધ કરેલું છે. પોતાની જાતને વિશિષ્ટ દ્વામાનનાર કેઈ પણ રણવીર અને રણમાં ખંડિત કરી શક્તો નથી. સૂત્રકારે એજ વાત દત્ત પદ વડે પ્રકટ કરી છે. અનેક ઐશ્વર્ય વગેરે ગુણોને એ આપનારું છે. એને ધારણ કરનારને શીતકાળમાં ઉણુ ઋતુની જેમ અને ઉષ્ણ ઋતુમાં શીત ઋતુની જેમ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે, (છત્તરથf uહા કુટુહ૪હ્યું કcgyvorr) એવું એ પ્રધાન છત્રરત્ન અ૯પ પુણ્યોદય વાળા જીવાત્માઓને પ્રાપ્ત થતું નથી. (મારા તવ શુળ ટેલમા તમારા वि दुल्लहतरं वरघारियमल्लदामकलावं सारय धवलभरयणिगरप्पगासं दिव्वं छत्तरयणं મદિવરણ ધરાશાઇરો) પોત-પોતાના કાળ મુજબ શરીર પ્રમાણોપેત રાજાઓના તપગુણાનુ એ એક જાતનું ફળ માનવામાં આવે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે ચક્રના અધિપતિઓ વડે જે પૂર્વમાં તપસ્યાઓ આચરવામાં આવે છે, તેમનું ફળ નવનિધિ અને ચતુર્દશ રતનાદિકના, રૂપમાં વિભક્ત થઈ જાય છે. એટલે કે ચક્રવતી એને નવનિધિ એ અને ચતુર્દશ રને પ્રાપ્ત થાય છે તે રતનમાં એ છત્રને પણ એક રન-માનવામાં આવે
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
૨૩૨
