________________
ભગવાન કે જન્મકલ્યાણકાદિકા નિરૂપણ જે જે નક્ષત્રમાં જન્માદિ કલ્યાણક ભગવાનને થયાં છે તે નક્ષત્રોને પ્રદર્શિત કરીને હવે સૂત્રકાર પ્રભુના જન્મકલ્યાણકનું કથન કરે છે?
'उसमेणं अरहा-पंच उत्तरासाढे' इत्यादि सूत्र ॥४४॥
ટીકાW_jai r ૩ત્તા ઋષભનાથ ભગવાન પાંચ ઉત્તરાષાઢ નક્ષત્રોમાં ચ્યવન કલ્યાણવાળા. જન્મકલ્યાણવાળા, રાજ્યાભિષેક કલ્યાણવાળા અને દીક્ષાકલ્યાણવાળા થયા છે, તથા “મિરઝ ’ અભિજિત નામના નક્ષત્રમાં તેઓ નિર્વાણ કલ્યાણ વાળા થયા છે. “સ કદા' એ વિષે સ્પષ્ટતા કરતાં હવે સૂત્રકાર કહે છે કે ઉત્તરાના િચત ચતા જદમ વારે ૩ત્તરનાઢfણ જ્ઞાા' 2ષભનાથ ભગવાન્ સર્વાર્થસિદ્ધ નામના મહા માનથી ઉતરાષાઢા નક્ષત્રમાં નિગત થઈ ને તે ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રમાં જ મરુદેવાની કક્ષમાં અવતીર્ણ થયા. ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રમાં જ તેઓ રાજ્યપદે અભિષિકત થયા. “ઉત્તરાષાઢાર્દિ ? પવિતા અr grifથે પદ્યરૂપ” ઉત્તરાષાઢ નક્ષત્રમાં જ તેઓ મુંડિત થઈને અમારા વસ્થાથી અનગારાવસ્થામાં પ્રબજિત થયા કુતરાતાજીરું અને ના તcrum” અને ઉતરાષાઢ નક્ષત્રમાં જ તેમણે અનંત વાવત્ કેવળવજ્ઞાન દર્શનની પ્રાપ્તિ કરેલી અહીં યાવત પદથી “જુર forદgrઘા, ઘર, વળે વિપુu, વઢવાણ ” આ પદ ગ્રહણ થયા છે. આ પદના અર્થને જાણવા માટે ૪૧ માં સૂત્રને જેવું જોઈએ સમીકુંm વિષ્ણુ ઋષભનાથ પ્રભુનું નિવણ અભિજિત નામના નક્ષત્રમાં થયું. સૂત્ર-૪૪
ભગવાનકે નિવણકે બાદ કે દેવકૃત્યકા નિરૂપણ હવે સૂત્રકાર પ્રભુથી સંબદ્ધ શરીર સંવનન વગેરેનું કુમારાદિ કાળની સ્થિતિનું અને દીક્ષા ગ્રહણ વગેરે કલ્યાણકનું કથન કરે છે :
'उसमेणं अरहा कोसलिए धपरिसहणारायसंघयणे'- इत्यादि-सूत्र-॥४५॥
ટીકાથે-કૌશલિક તે કાષભ અહંત વજા 8ષભનારાસંહનનવાળા હતા, એ સંહનામ કીલિકાના આકારની જે અસ્થિ હોય છે તેનું નામ વજા છે. તે અસ્થિની ઉપર પરિષ્ટન કરનારી પટ્ટી જેવી બીજી અસ્થિ હોય છે તેનું નામ ઋષભ છે. બને તરફ જે મર્કટબંધ છે, તેનું નામ નારા છે. તથા જે સંહનાનમાં બેઉ હાડકાઓની ઉપર કે જે બન્ને બાજુથી મર્કટ બન્ધ વડે જકડાયેલ હોય છે, અને પટ્ટિના જેવી ત્રીજ હાડકાથી જે વીંટળાયેલ રહે છે, આ ત્રણે હાડકાઓને મજબૂત કરવા માટે તેમાં ખીલાના આકાર જેવું એક
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
૧૨૨
